Ο Τρότσκι για τον Μάχνο

από το βιβλίο "για τον αναρχισμό" από τις εκδόσεις Αλλαγή
τα κείμενα του Τρότσκι για τον Μάχνο αργότερα θα βάλω και αυτά για την Κρονστάνδη που υπάρχουν στο ίδιο βιβλίο.

πρόκειται για 8 κείμενα του Τρότσκι, σχολιασμό θα κάνω σε ξεχωριστό άρθρο, εδώ απλώς παραθέτω το βιβλίο.
Πιο αξιοσημείωτα,από άποψη αναφορών στο Μάχνο,είναι τα κείμενα 1,7,8 και το 5.

1.ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΜΑΧΝΟ

Υπάρχει η Σοβιετική Μεγαλο-Ρωσία και η Σοβιετική Ουκρανία. Πέρα απ' αυτές υπάρχει επίσης μια άλλη, ελάχιστα γνωστή Πολιτεία, η λεγό­μενη Γκουλιάι-Πόλιε. Αυτή η Πολιτεία κυβερνιέται από το αρχηγείο ενός κάποιου Μάχνο1. Στην αρχή, ο Μάχνο είχε ένα αντάρτικο από­σπασμα, μετά μια ταξιαρχία, μετά, απ' ό,τι φαίνεται, μια μεραρχία, και τώρα όλα αυτά έχουν σχεδόν ξαναβαφτεί σε έναν ειδικό επαναστατικό «στρατό». Ενάντια σε ποιον έχουν επαναστατήσει οι άντρες του Μά­χνο; Σε αυτό το ερώτημα χρειάζεται να δοθεί μια καθαρή απάντηση -μια απάντηση στα λόγια και στα έργα.
Ο Μάχνο και οι πιό στενοί ομοϊδεάτες του θεωρούν τον εαυτό τους αναρχικό, και πάνω σ' αυτή τη βάση «απορρίπτουν» την κρατική εξουσία. Είναι, επομένως, εχθροί της σοβιετικής εξουσίας; Προφανώς, αφού η σοβιετική εξουσία είναι η κρατική εξουσία των εργατών και των εργαζόμενων αγροτών.
Αλλά οι μαχνοβικοί δεν μπορούν να φτάσουν στο σημείο να πουν ανοιχτά ότι είναι ενάντια στη σοβιετική εξουσία. Υποκρίνονται και ψεύ­δονται; λένε ότι αναγνωρίζουν την τοπική σοβιετική εξουσία, αλλά απορρίπτουν την κεντρική εξουσία. Όμως, όλα τα τοπικά σοβιέτ στην Ουκρανία αναγνωρίζουν την κεντρική εξουσία που αυτά τα ίδια έχουν εκλέξει. Κατά συνέπεια, οι μαχνοβικοί, στην πραγματικότητα, απορρί­πτουν όχι μόνο την κεντρική ουκρανική εξουσία, αλλά και την εξουσία όλων των τοπικών σοβιέτ στην Ουκρανία. Τότε τι αναγνωρίζουν; Ανα­γνωρίζουν την εξουσία των μαχνοβικών σοβιέτ του Γκουλιάι-Πόλιε,
δηλαδή την εξουσία ενός κύκλου αναρχικών στο μέρος που αυτή έχει προσωρινά πετύχει να εγκαθιδρυθεί. Αυτό είναι, στην πραγματικότητα, όλο το ζήτημα στην πολιτική σοφία του κινήματος του Μάχνο.
Ωστόσο, ο «στρατός» του Μάχνο χρειάζεται σφαίρες, όπλα, πολυβό­λα, πυροβολικό, βαγόνια, ατμομηχανές και ...λεφτά. Όλα αυτά τα πρά­γματα είναι συγκεντρωμένα στα χέρια της σοβιετικής εξουσίας -παρά­γονται και διανέμονται κάτω από την καθοδήγηση της. Και είναι γι' αυτό το λόγο που οι μαχνοβικοί πρέπει να στραφούν ακριβώς σ' αυτήν την εξουσία που,δεν αναγνωρίζουν, για να ζητήσουν λεφτά και σφαίρες. Αλλά, μια και οι μαχνοβικοί αρκετά δικαιολογημένα φοβούνται ότι η σοβιετική εξουσία μπορεί να τους στερήσει τα πάντα και έτσι να μην μπορούν να ζήσουν, έχουν αποφασίσει να εξασφαλίσουν την ανεξαρ­τησία τους, να αρπάξουν τα μεγάλα πλούτη της υπαίθρου κι έτσι να δημιουργήσουν «διαπραγματευτικές» σχέσεις με την υπόλοιπη Ου­κρανία.
Στο ουγιέζντ2 του Μάριουπολ υπάρχει πολύ κάρβουνο και δημητρι­ακά. Αλλά μια που οι μαχνοβικοί κάθονται στην περιφερειακή σιδηρο­δρομική γραμμή του Μάριουπολ, δεν επιτρέπουν στα δημητριακά και στο κάρβουνο να περάσουν παρά μόνο αν ανταλλαγούν με άλλες προ­μήθειες.
Συμβαίνει το εξής: ενώ απορρίπτει την «κρατική εξουσία» που δημι­ουργήθηκε από τους εργάτες και τους αγρότες όλης της χώρας, η μαχνοβική ηγεσία έχει οργανώσει τη δική της τη μικρή μισοπειρατική εξουσία, που τολμάει να φράξει το δρόμο στη σοβιετική εξουσία της Ουκρανίας και όλης της Ρωσίας. Αντί η οικονομία της χώρας να είναι σωστά οργανωμένη σύμφωνα με ένα γενικό πλάνο και αντίληψη, αντί για μια συνεταιριστική, σοσιαλιστική και ομοιόμορφη διανομή όλων των αναγκαίων προϊόντων, οι μαχνοβικοί προσπαθούν να εγκαθιδρύσουν την κυριαρχία τους με σπείρες και συμμορίες: όποιος έχει αρπάξει κάτι είναι και ο νόμιμος ιδιοχτήτης του, και μπορεί τότε να το ανταλλάξει με ο,τιδήποτε δεν έχει. Αυτό δεν είναι ανταλλαγή προϊόντων αλλά κλέ­ψιμο εμπορευμάτων.
Οι μαχνοβικοί φωνάζουν: «Κάτω τα κόμματα, κάτω οι κομμουνιστές, ζήτω τα ακομμάτιστα σοβιέτ!». Αλλά, στην πραγματικότητα, αυτό είναι ένα ελεεινό ψέμα. Ο Μάχνο και οι σύντροφοι του στα όπλα δεν είναι καθόλου ακομμάτιστοι άνθρωποι. Είναι όλοι πεισμένοι αναρχικοί, και εκδίδουν εγκυκλίους και γράμματα καλώντας τους αναρχικούς στο Γκουλιάι-Πόλιε για να οργανώσουν εκεί τη δική τους αναρχική εξουσία. Αν υψώνουν την «ακομμάτιστη» σημαία τους, το κάνουν μόνο και μόνο για να ρίξουν στάχτη στα μάτια των πιο αμόρφωτων και καθυστερημέ­νων αγροτών, που δεν καταλαβαίνουν τίποτε από κόμματα. Στην πραγματικότητα, η «ακομμάτιστη» σημαία χρησιμεύει σαν το καλύτερο δυνατό κάλυμμα για τα κουλάκικα στοιχεία. Οι κουλάκοι δεν τολμούν να παραδεχτούν ανοιχτά ότι ανήκουν στο Κόμμα των Μαύρων Εκατον-ταρχιών γιατί φοβούνται ότι θα τιμωρηθούν γι'αυτό. Γι' αυτό είναι πολύ πρόθυμοι να υψώσουν επιδειχτικα το ακομμάτιστο λάβαρο τους. Για την ώρα οι σοσιαλεπαναστάτες, το χειρότερο τμήμα των μενσεβί-κων, οι καντέτοι, και όλοι οι αντεπαναστάτες, γενικά, που βρίσκουν επικίνδυνο να εμφανίζονται δημόσια με τη φυσική τους αμφίεση, κρύ­βονται πίσω από τη μάσκα του «ακομμάτιστου».
Οι κομμουνιστές δεν κρύβουν τα πρόσωπα τους, δεν κατεβάζουν τη σημαία τους. Παρουσιάζονται ανοιχτά στην εργατική τάξη σαν κόμμα. Οι εργάτες και οι αγρότες έχουν γνωρίσει τους κομμουνιστές στην πράξη, μέσα από την πείρα και τη σκληρή πάλη. Είναι γι' αυτόν ακριβώς το λόγο που το κόμμα των Μπολσεβίκων - Κομμουνιστών έχει αποχτή­σει μια αποφασιστική επιρροή μέσα στις μάζες και, έτσι, μέσα στα σοβιέτ.
Οι αντεπαναστάτες κάθε χρώματος μισούν το Κομμουνιστικό Κόμμα. Οι μαχνοβικοί αισθάνονται τα ίδια αισθήματα απέναντι στους κομμου­νιστές. Εδώ έχει την πηγή της η βαθιά συμπάθεια που αισθάνονται όλοι οι διώχτες και οι παλιανθρωποι των Μαύρων Εκατονταρχιών για την ακομμάτιστη σημαία των μαχνοβικών. Οι κουλάκοι του Γκουλιάι-Πόλιε και οι κερδοσκόποι του Μάριουπολ επαναλαβαίνουν με ενθουσιασμό τα λόγια των μαχνοβικών: «Δεν αναγνωρίζουμε την κρατική εξουσία που ζητάει κάρβουνο και δημητριακά. Ό,τι έχουμε καταλάβει θα το κρατήσουμε...». Από αυτή την άποψη, όπως και από όλες τις άλλες, οι μαχνοβικοί δε διαφέρουν από τους γκριγκοριεβικοΰς8. Και ο Γκριγκό­ριεφ ξεσηκώθηκε επίσης ενάντια στην κεντρική εξουσία στο όνομα των τοπικών ακομμάτιστων σοβιέτ, δηλαδή ενάντια στην οργανωμένη θέ­ληση ολόκληρης της εργατικής τάξης, στο όνομα μεμονωμένων κου-λάκικων ομάδων και συμμοριών. Δεν είταν τυχαίο που ο Γκριγκόριεφ, όταν σήκωσε τη σημαία του άγριου πογκρόμ και της ανταρσίας και βάλθηκε να εξοντώσει τους κομμουνιστές, κάλεσε τον «Μπάτκο» (πατέρα) Μάχνο να κάνει μια συμμαχία - πογκρόμ μαζί του. Η αλήθεια είναι ότι ο Μάχνο αρνήθηκε. Αλλά καθόλου για λόγους αρχής. Στο αναρχικό συνέδριο του Γκουλιάι-Πόλιε, ο Μάχνο κάλεσε ανοιχτά σε εξέγερση ενάντια στη σοβιετική εξουσία. Αν δεν ξεσηκώθηκε μαζί με τον Γκριγκόριεφ, είταν μονάχα γιατί φοβόταν, καταλαβαίνοντας ότι μια ανοιχτή εξέγερση θα είταν μια πράξη πλήρους απελπισίας.
Ο «στρατός» του Μάχνο είναι ένα αντάρτικο της χειρότερης μορφής, αν και υπάρχει σ' αυτόν μια ολόκληρη ομάδα καλών μαχητών της βά­σης. Δεν υπάρχει ούτε ίχνος τάξης και πειθαρχίας, σ' αυτόν το «στρατό». Δεν υπάρχει οργάνωση εφοδίων. Τα τρόφιμα, οι στολές και τα πολεμοφόδια αρπάζονται απ' όπου τύχει και όπου βρεθούν, και ξοδεύ­ονται με τον ίδιο απρόσεχτο τρόπο. Ο «στρατός» αυτός επίσης παλεύει όταν του αρέσει. Δεν υπακούει σε διαταγές. Οι μεμονωμένες ομάδες επιτίθενται, όταν μπορούν, δηλαδή όταν δεν συναντούν μια σοβαρή αντίσταση, αλλά με την πρώτη σταθερή πίεση του εχθρού διασκορπί­ζονται προς όλες τις κατευθύνσεις παραδίνοντας σταθμούς, πόλεις και στρατιωτικό εξοπλισμό σε έναν εχθρό μικρό σε αριθμό. Το φταίξιμο για όλα αυτά βρίσκεται εξολοκλήρου στους χοντροκέφαλους και άσωτους αναρχικούς διοικητές.
Στο «στρατό» αυτό, οι διοικητές εκλέγονται. Οι μαχνοβικοί φωνά­ζουν βραχνά: «Κάτω οι διορισμένοι διοικητές!». Αυτό το κάνουν μόνο για να παραπλανήσουν τα αμαθή στοιχεία μέσα στους δικούς τους στρατιώτες. Μπορεί κανείς να μιλάει για «διορισμένα» άτομα μόνο μέσα στα πλαίσια της αστικής τάξης πραγμάτων, όταν οι τσαρικοί επί­σημοι ή οι αστοί υπουργοί διόριζαν σύμφωνα με τη δική τους βούληση διοικητές που κρατούσαν τις μάζες των στρατιωτών υποταγμένες στην αστική τάξη. Σήμερα δεν υπάρχει άλλη εξουσία στη Ρωσία πέρα από αυτήν που εκλέγεται από ολόκληρη την εργατική τάξη και την εργαζό­μενη αγροτιά. Αυτό σημαίνει ότι οι διορισμένοι από την κεντρική Σοβι­ετική Κυβέρνηση διοικητές τοποθετούνται στις θέσεις τους σύμφωνα με τη θέληση των εκατομμυρίων εργαζόμενων. Οι μαχνοβικοί διοικη­τές, όμως, αντανακλούν τα συμφέροντα μιας ελάχιστης ομάδας αναρ­χικών που στηρίζονται στους κουλάκους και στους αμαθείς.
Ο αντιλαϊκός αυτός χαραχτήρας του κινήματος του Μάχνο αποκα­λύπτεται πιο καθαρά στο γεγονός ότι ο στρατός του Γκουλιάι-Πόλιε ονομάζεται σήμερα «Στρατός του Μάχνο». Στο «στρατό» αυτό, οι οπλι­σμένοι άντρες είναι ενωμένοι όχι γύρω από ένα πρόγραμμα, όχι γύρω από μια ιδεολογική οημαία, αλλά γύρω από έναν άντρα. Είτα ν το ίδιο ακριβώς πράγμα με τον Γκριγκόριεφ. Στη Σοβιετική Ουκρανία και στη Σοβιετική Ρωσία, τα συντάγματα και οι μεραρχίες είναι όπλα στα χέρια της εργατικής τάξης σαν όλο. Στην πολιτεία Γκουλιάι-Πόλιε τα ένοπλα αποσπάσματα είναι όπλα στα χέρια του πολίτη Μάχνο. Έχουμε δει πού οδηγεί αυτό. Ο ιδιωτικός «στρατός» του Αταμάνου Γκριγκόριεφ πήγε πρώτα με τους πετλιουρικούς4, μετά πέρασε με τη μεριά της σοβιετι­κής εξουσίας, μετά, οδηγούμενος από τον Γκριγκόριεφ, ξεσηκώθηκε στο όνομα του ίδιου του Γκριγκόριεφ. Οπλισμένες μάζες, αμαθείς και εξαπατημένες από τα «ακομμάτιστα» συνθήματα, γίνονται ένα τυφλό όργανο στα χέρια των τυχοδιωκτών.
Αυτή είναι η Πολιτεία κι ο «στρατός» του Γκουλιάι-Πόλιε. Αν ξύσεις ένα μαχνοβικό θα βρείς από κάτω έναν γκριγκοριεβικό. Αλλά τις περισ-σότερες φορές δε χρειάζεται καν να τον ξύσεις: ένας λυσσασμένος κουλάκος ή μικροκερδοσκόπος που γαυγίζει ενάντια στους κομμουνι­στές δείχνει με ειλικρίνεια το δρόμο που ακολουθεί.
Η σοβιετική εξουσία είναι η διχτατορία της εργατικής τάξης που έχει μεταμορφώσει την κρατική εξουσία σε ένα όργανο σοσιαλιστικής ανοι­κοδόμησης. Την ίδια στιγμή, η σοβιετική εξουσία πρέπει να προστα­τεύει τη σοσιαλιστική χώρα από τις λυσσασμένες επιθέσεις της μπουρ-ζουαζίας. Μπορεί να διανοηθεί κανείς, μέσα σε μια τέτια-κατάσταση, να επιτρέψει στο έδαφος της Σοβιετικής Δημοκρατίας την ύπαρξη οπλι­σμένων συμμοριών που σχηματίζονται γύρω από αταμανούς και μπάτ-κους, συμμορίες που δεν αναγνωρίζουν τη θέληση της εργατικής τά­ξης, που αρπάζουν οτιδήποτε τους αρέσει και παλεύουν μ' όποιον τους αρέσει; Όχι, είναι καιρός να τελειώνουμε με την αναρχοκουλάκικη αυτή διαφθορά, να τελειώνουμε μ' αυτήν σταθερά και μια για πάντα, έτσι που κανείς δε θα χρειαστεί ποτέ πιάνα δείξει επιείκεια απέναντι σε μια τετια συμπεριφορά.

2 του Ιούνη 1919
Κουπιάνσκ - Χάρκοβο
«Βι Πούτι»5, Νο 51



2.ΜΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΥΣ ΤΟΥ ΤΥΠΟΥ ΤΟΥ ΧΑΡΚΟΒΟΥ

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Μέτωπο του Ντόνετς είναι τώρα το μέτωπο με τη μεγαλύτερη σπουδαιότητα για όλες τις Σοβιετικές Δημο­κρατίες. Όταν το λέω αυτό δεν ξεχνάω το Μέτωπο της Πετρούπολης, αλλά υπολογίζω, ύστερα από σοβαρή σκέψη, ότι το χάσιμο της Πετρού­πολης (και είμαι σίγουρος ότι δεν πρόκειται να χάσουμε την Πετρούπο­λη) δε θα είταν τόσο σοβαρό για μας όσο ένα παρατεταμένο χάσιμο του Λεκανοπέδιου του Ντόνετς. Όσο η Σοβιετική Δημοκρατία είναι το φρούριο της παγκόσμιας επανάστασης, το κλειδί μπορούμε να πούμε αυτού του φρουρίου βρίσκεται στο Λεκανοπέδιο του Ντόνετς. Είναι γι' αυτό το λόγο που όλη μας η προσοχή είναι συγκεντρωμένη τώρα σε κείνο τον τομέα του πολύ εκτεταμένου Μετώπου της Σοβιετικής Δη­μοκρατίας.
Οι αποτυχίες μας στο Λεκανοπέδιο του Ντόνετς είναι ένα μέρος των τελευταίων αποτυχιών μας στο Νότιο Μέτωπο, γενικά. Προσωρινά υποχρεωθήκαμε να χαλαρώσουμε την προσοχή και την υποστήριξη που δίναμε στο Νότιο Μέτωπο. Όπως όλοι ξέρουμε, αυτό οφειλόταν στις ουσιώδεις, ή τουλάχιστον στις φαινομενικά ουσιώδεις επιτυχίες που είχε κατορθώσει ο Κολτσάκ6. Ο Κολτσάκ είναι τώρα ο κύριος αντί­παλος μας, αφού όλα τα στοιχεία της αντεπανάστασης τον έχουν ανα­γνωρίσει σαν αρχηγό τους και αφού είναι ο υποψήφιος του ιμπεριαλι­σμού της Αντάντ. Στις συνδιασκέψεις των Βερσαλλιών και του Παρι-σιού το ζήτημα της αναγνώρισης του Κολτσάκ έχει μπει επανειλημμένα με έναν πολύ συγκεκριμένο τρόπο. Είταν φυσικό να θέλουμε να δό-σουμε ένα χτύπημα όσο το δυνατό πιο σύντομα στο Ανατολικό Μέτω­πο. Το ίδιο είταν φυσικό ότι αυτό θα απαιτούσε την συγκέντρωση όλης της προσοχής και όλων των δυνάμεων στο Βόλγα. Ο Κολτσάκ αναγκά­στηκε να κάνει πίσω από τη Σαμάρα προς την Ούφα, και εξακολουθεί να υποχωρεί σε όλο το μήκος του μεσαίου τμήματος του Βόλγα. Έχουμε πλησιάσει κοντά στο Σάραπουλ, στη γραμμή του ποταμού Κάμα.
Είμαστε αναγκασμένοι να παλεύουμε με στρατούς που χτίζουμε επι­τόπου. Κάνοντας μια ιδιαίτερη προσπάθεια να χτίσουμε ένα στρατό στην Ανατολή, αναπόφευχτα χαλαρώνουμε τη δουλιά μας για το χτί­σιμο του στρατού στο Νότο. Αυτό ακριβώς έγινε. Από την άποψη του σωστού σχεδιασμού μπορεί κανείς, φυσικά, να λυπηθεί γι' αυτή τη μέθοδο οικοδόμησης. Αλλά αυτή είναι αξεχώριστη από τη φύση της επαναστατικής εποχής, στην οποία οι παράγοντες του αυτοσχεδι­ασμού παίζουν έναν τεράστιο ρόλο, ιδιαίτερα αν λάβουμε υπόψη μας το γεγονός ότι η παγκόσμια κατάσταση, η διεθνής κατάσταση και, μαζί μ' αυτήν, η στρατηγική κατάσταση αλλάζουν ταχύτατα, και ενώ μπο­ρούμε να προβλέψουμε τη γενική τάση των γεγονότων με απόλυτη βεβαιότητα, παρόλα αυτά δεν είναι δυνατό να προβλέψουμε τις φάσεις με τις οποίες θα αναπτυχθούν αυτά τα γεγονότα, τις μορφές που θα πάρουν, και, ιδιαίτερα, τη μεριά από την οποία θα έρθει ο μεγαλύτερος κίνδυνος σε κάθε δοσμένη στιγμή. Πρέπει να διατηρούμε και να ανα-πτύσουμε ένα μέτωπο στο μήκος μιας γραμμής που είναι πάνω από 8.000 βέρστια7 σε έκταση. Και είναι γι' αυτό το λόγο που οι εχθροί μας μπορούν πάντα να διαλέγουν το πιο αδύναμο σημείο του μετώπου σε κάθε ιδιαίτερη στιγμή και να δίνουν ένα πολύ σοβαρό χτύπημα εκεί. Είναι αυτό που συνέβη στο Νότο.
Τα επαναστατικά στρατεύματα βρίσκονται σε υπερένταση, υποκεί­μενα σε γρήγορες μεταμορφώσεις. Μπορούν ταχύτατα να βρεθούν σε μια καλή κατάσταση και να ηρεμήσουν, αλλά το ίδιο γρήγορα μπορούν να οδηγηθούν στην κατάρευση. Η τέχνη της διοίκησης και της διαχεί­ρισης απαιτεί έναν συνεχή υπολογισμό αυτής της υπερευαισθησίας, της υπερεκρηκτικότητας και της γενικής επαναστατικής ερεθιστικό-τητας των δυνάμεων που μια σημαντική αναλογία τους έχει περάσει μέσα από το τετράχρονο σφαγείο και την εποχή της επανάστασης και των εμφύλιων συγκρούσεων.
Στον τομέα του Ντόνετς του Νότιου Μετώπου έχουν εμφανιστεί τον τελευταίο καιρό καθαρά τα σημάδια της αστάθειας μέσα στα στρατεύ­ματα, και τα οποία εξηγούνται, από τη μια μεριά, από το γεγονός ότι εδώ είχαμε μονάδες που είχαν πρόσφατα ενωθεί (τα πιο καλά συντάγματαέχουν στο παρελθόν την εμπειρία μιας ή δύο περιπτώσεων πανικού και ανόητης υποχώρησης), και, από την άλλη, από την ιδιαίτερα επιζήμια γειτνίαση και επίδραση του αντάρτικου κινήματος στην Ουκρανία που ακόμα επιζεί. Στην άκρα δεξιά πτέρυγα του Μετώπου του Ντόνετς βρίσκεται αποτελματωμένη η ταξιαρχία ή η μεραρχία ή ο στρατός -είναι δύσκολο να πούμε τι πράγμα είναι- ενός κάποιου Μάχνο. Αυτή η «μαχόμενη», μονάδα τραβάει τώρα προς το μέρος της όλα τα στοιχεία της διάλυσης, της αποσύνθεσης, της ανταρσίας και της σήψης. Αυτό είναι απόλυτα κατανοητό. Η περιοχή είναι πλούσια, μπορεί κανείς να βρει τρόφιμα, δεν υπάρχει πειθαρχία ή τάξη, προχωρούν πάνω στη γραμμή της μικρότερης αντίστασης και υποχωρούν όταν και όπου αυ­τοί διαλέγουν. Η γειτνίαση ενός τέτιου «στρατού» φυσικά αναστατώνει και ανησυχεί τη δεξιά πτέρυγα του διπλανού στρατού, και αυτό το αίσθημα της αβεβαιότητας έχει την επίδραση του σε όλο το μήκος της γραμμής του Μετώπου του Ντονέτς. Γι' αυτό το λόγο η βελτίωση στην κατάσταση πρέπει να αρχίσει από τη δεξιά πτέρυγα.
Ποια μορφή πρέπει να πάρει αυτή η βελτίωση; Μου φαίνεται ότι αυτό είναι εντελώς καθαρό: καταστολή της ανεξάρτητης Αναρχικής Δημο­κρατίας του Γκουλιάι-Πόλιε, εγκαθίδρυση της ενότητας της σοβιετικής εξουσίας, και της ενότητας στο στρατό, στις μέθοδες διαχείρισης του και στο μηχανισμό διοίκησης του. Σ' αυτήν ακριβώς τη στιγμή οι μαχνο-βικοί προσπαθούν να συγκαλέσουν ένα στρατιωτικό - σοβιετικό συν­έδριο που θα καλύπτει πέντε ουγιέζντ. Φυσικά, η διοίκηση δε θα επι­τρέψει να γίνει κάτι τέτιο, και θα δείξει στους αναρχικούς Γκριγκόρεφ του Γκουλιάι-Πόλιε ότι στην πάλη μας ενάντια στους ντενικινικούς δε θα ανεχτούμε κανένα στοιχείο αποδιοργάνωσης και αποσύνθεσης ακριβώς στα μετόπισθεν μας, και ακόμα λιγότερο στην ίδια την πρώτη γραμμή του μετώπου.
Μόλις θα γίνει αυτό, το Νότιο Μέτωπο μας θα καταφέρει ένα πλήγμα στις δυνάμεις του Ντενίκιν8 στην κατεύθυνση που θα υποδείξει η διοίκηση.
Μου ζητάτε να μιλήσω για την Πετρούπολη. Στο Μέτωπο της Πε­τρούπολης έχω να βρεθώ πολύ καιρό τώρα, κι αυτό καθόλου λόγω της υποχώρησης μας στο Δυτικό Μέτωπο. Μπορώ να πω μόνο τούτο δω. Όλες οι ενέργειες μας κατανοούνται από την άποψη της γρήγορης απόφασης. Ο εχθρός γνώριζε πολύ καλά (κι αυτό το ξέρω από ένα συγκεκριμένο και πολύ εύγλωττο ντοκουμέντο) ότι είχαμε μετακινήσει σημαντικές εφεδρείες από την περιοχή της Πετρούπολης προς το Ανατολικό Μέτωπο: γι' αυτό και το σχέδιο του να καταλάβει την Πε­τρούπολη τόσο γρήγορα, ώστε να μην είμαστε ικανοί να μεταφέρουμε έγκαιρα ενισχύσεις από το κέντρο. (Όπως ξέρετε, το μεγαλύτερο πλεονέχτημα που έχουμε είναι η κεντρική μας θέση σε σχέση με τους εχθρούς μας -θέση που μας καθιστά ικανούς να δρούμε πάνω σε εσωτερικές επιχειρησιακές γραμμές, στέλνοντας εφεδρείες στους το­μείς του μετώπου που απειλούνται περισσότερο). Ωστόσο, ο εχθρός έκανε λάθος υπολογισμό. Η επίθεση του έχει τώρα αναχαιτιστεί και αυτό σημαίνει ότι του χαλάσαμε τη δουλιά. Έχουμε ρίξει σημαντικές ενισχύσεις στο Μέτωπο μπροστά από την Πετρούπολη, και έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι θα γίνουν εκεί αποφασιστικές αλλαγές στην κατάσταση μέσα στις επόμενες λίγες βδομάδες, ή ακόμα και μέρες.
Οσον αφορά τις αποτυχίες στους άλλους τομείς του Δυτικού Μετώ­που, αυτές οφείλονταν, πρώτα, στις ίδιες γενικές αιτίες που ανέφερα σε σχέση με το Νότιο Μέτωπο (η προσωρινή συγκέντρωση δυνάμεων και πόρων στο Ανατολικό Μέτωπο), και, δεύτερο, σε ένα σημαντικό βαθμό, στην ιδιαίτερη δομή του Δυτικού Μετώπου; που είταν διαιρε­μένη σε εθνικούς τομείς, με εθνικούς στρατούς. Αν λάβουμε υπόψη μας την ενότητα του εχθρού και την ενότητα των επιχειρησιακών αντιλήψεων του, ο κατακερματισμός αυτός του Μετώπου σε καθαρά εθνικές γραμμές αποδείχτηκε ότι δεν είναι βιώσιμος, για να μην ανα­φέρουμε το γεγονός ότι σε πολλές από τις λιγότερο συνειδητές μονά­δες ξεσήκωνε εθνικούς ανταγωνισμούς. Τώρα έχουμε εγκαθιδρύσει την πλήρη ενότητα του Μετώπου των Σοβιετικών Δημοκρατιών, με την έννοια ότι αυτό το Μέτωπο είναι διαιρεμένο σε στρατούς πάνω σε μια βάση αποκλειστικά στρατηγικών, και όχι εθνικών, υπολογισμών, και ότι χρησιμοποιούμε τις χωριστές εθνικές μονάδες -Ουκρανική, Λεττονική, Πολωνική, Εσθονική- εκεί που μπορούν να χρησιμοποιηθούν με τα μεγαλύτερα πλεονεχτήματα, και όχι εννοείται στα αντίστοιχα τους λεγόμενα εθνικά μέτωπα.
Αυτό εφαρμόζεται πλήρως και στην Ουκρανία. Το καθήκον του Ου­κρανικού Μετώπου, σαν τέτιο, έχει εκπληρωθεί. Η Ουκρανία έχει απε­λευθερωθεί, κι αυτό αφορά μια μεγάλη εχταση του εδάφους της. Οι πετλιουρικοί έχουν συντριβεί. Ο άθλιος διάδοχος των πετλιουρικών, ο Γκριγκόριεφ, έχει κατατροπωθεί. Αυτά που μένουν να ταχτοποιηθούν είναι προς τη μεριά του Ντόνετς, και προς την Πολωνό - Γαλικο -Ρουμανική μεριά: καμιά απ' αυτές, ωστόσο, δεν είναι ουκρανικό μέτω­πο, αλλά ένα μέτωπο μάλλον κοινό για όλες τις Σοβιετικές Δημοκρατί­ες, γιατί ο Ντενίκιν επιτίθεται στην Ουκρανία και στη Μεγαλο-Ρωσία σε μια και την Ίδια στιγμή. Οι ευγενείς της Ρουμανίας και της Πολωνίας και οι κουλάκοι της Γαλικίας είναι έτοιμοι να δράσουν τόσο ενάντια στην Ουκρανία όσο και ενάντια στη Μεγαλο-Ρωσία και μπορεί να χτυπήσουν, όπου τους διατάξει η Αντάντ. Σ' ότι αφορά τη βοήθεια προς τη Σοβιετική Ουγγαρία, μπορώ να απαντήσω στο ερώτημα σας μόνο έτσι: η βοήθεια μας εκφράζεται στην πίεση μας προς τα Δυτικά και έχω κάθε λόγο να πιστεύω ότι αυτή η πίεση θα αυξηθεί στο άμεσο μέλλον.
Με έκπληξη άκουσα το ερώτημα σας που αφορούσε τον κίνδυνο που λέγεται ότι απειλεί το Χάρκοβο. Ζούμε, βέβαια, σε μια εποχή που τίποτε σε αυτή την γή δεν είναι σταθερό, αλλά νομίζω ότι το Χάρκοβο δε βρίσκεται σε μεγαλύτερο κίνδυνο απ' ό,τι το Τβερ, η Πένζα, η Μόσχα ή οποιαδήποτε άλλη πόλη της Σοβιετικής Δημοκρατίας.
Τελικά, σε απάντηση στο τελευταίο σας ερώτημα, γύρω από την επιστράτευση, πιστεύω πως πρέπει να επιστρατεύσουμε όσο πιο πολ­λές ηλικίες μπορούμε, χωρίς να επιτρέψουμε καμιά εξαίρεση ή αναβο­λή, και στο συντομότερο δυνατό χρόνο. Έχουμε να διεξάγουμε μια συγκεκριμένη επιχείρηση στο Λεκανοπέδιο του Ντόνετς. Όσο πιο σύν­τομα το κάνουμε αυτό, τόσο πιο λιγότερα θα είναι τα βάσανα της βιομηχανίας κάρβουνου του Ντόνετς και όλης της οικονομικής ζωής στην περιοχή του Χάρκοβο.

4 του Ιούνη 1919 «Βι Πούτι», Νο 52

3.ΚΑΤΩ Ο ΜΑΧΝΟΒΙΣΜΟΣ!
ΔΙΑΤΑΓΗ

Από τον Πρόεδρο της Επαναστατικής Επιτροπής Πολέμου της Δημο­κρατίας και το Επιτροπάτο του Λαού για τις Στρατιωτικές και Ναυτικές Υποθέσεις προς όλες τις δυνάμεις της Σοβιετικής Ουκρανίας, 8 Ιούνη 1919, Νο 108, Σταθμός Λοζοβάγια.
Να διαβαστεί σε όλα τα συντάγματα, τους λόχους, τις μοίρες, τις ίλες, και τις δυνάμεις ειδικών καθηκόντων.

Ποιος είναι υπεύθυνος για τις πρόσφατες ήττες μας στο Νότιο Μέ­τωπο και ιδιαίτερα στο Λεκανοπέδιο του Ντόνετς;
Οι μαχνοβικο'ι και ο μαχνοβισμός.
Στα λόγια, οι άνθρωποι αυτοί μάχονται ενάντια σ' όλο τον κόσμο και έχουν κατανικήσει όλους τους αντίπαλους! αλλά όταν πρόκειται για την πραγματική μάχη, οι μαχνοβικοί διοικητές εγκαταλείπουν ξεδιάν­τροπα τις θέσεις που τους έχουν καθοριστεί και αποσύρονται ηλίθια σε μια απόσταση πολλών δεκάδων βερστιών.
Ανάμεσα στους στρατιώτες της ταξιαρχίας του Μάχνο υπάρχουν αρκετοί καλοί, έντιμοι μαχητές. Αλλά χωρίς την κατάλληλη οργάνωση εφοδιασμού και διαχείρισης και, πράγμα που είναι και το πιο σημαντικό, χωρίς εσωτερική πειθαρχία και νοήμονες διοικητές, οι μαχνοβικές μονάδες έχουν αποδειχθεί απόλυτα ανίκανες να πολεμήσουν, και το ιππικό των Λευκοφρουρών τους έχει κυνηγήσει σαν κοπάδια από πρόβα­τα.
Οι μαχνοβικοί άφησαν προδοτικά ακάλυπτη τη δεξιά πτέρυγα του Μετώπου του Ντονέτς, καταφέρνοντας με αυτό τον τρόπο ένα σοβαρό τραύμα στο διπλανό τους στρατό.
Ακόμα παραπέρα, οι μαχνοβικοί προσπάθησαν να διασπάσουν τις γειτονικές μονάδες. Αγκιτάτορες στάλθηκαν από το αρχηγείο του Μά-χνο στα διπλανά τους συντάγματα, για να τα καλέσουν σε ανυπακοή στους διορισμένους από τη σοβιετική εξουσία διοικητές, και για να μιμηθούν τους μαχνοβικούς, δηλαδή να ενωθούν με τους απρόσεχτους, ανεξέλεγχτους μαχνοβικούς αντάρτες, που είναι ανίκανοι να πολεμήσουν.
Τα αφεντικά του Γκουλιάι-Πόλιε πήγαν ακόμα πιο πέρα. Ανακοίνωσαν για τις 15 του Ιούνη ένα συνέδριο των στρατιωτικών μονάδων και των αγροτών πέντε Ουγιέζντ, για ανοιχτή πάλη ενάντια στη σοβιετική εξ­ουσία και την εγκαθιδρυμένη από τον Κόκκινο Στρατό τάξη.
Δεν είναι δυνατό να ανεχτούμε πια τέτιου είδους βρισιές από τους αλλαζονικούς αυτούς γκάγκστερ. Αν αφήσουμε τους μαχνοβικούς να φέρουν σε πέρας το σχέδιο τους θα έχουμε το άπλωμα μιας νέας γκριγκοριεβικής ανταρσίας από τη φωλιά του Γκουλιάι-Πόλιε.
Μπροστά σ' αυτή την κατάσταση, η κεντρική στρατιωτική αρχή έχει κατηγορηματικά απαγορεύσει το συνέδριο και έχει στείλει αξιόπιστες και ευηπόληπτες στρατιωτικές μονάδες να αποκαταστήσουν την τάξη στην περιοχή που έχει επηρεαστεί από το κίνημα του Μάχνο.
Έχουμε θέσει τώρα ένα τέλος στο εγκληματικό αυτό παιχνίδι. Έχει αφαιρεθεί από τον Μάχνο η διοίκηση. Το κίνημα του Μάχνο διαλύεται. Σίγουρα, ένας αριθμός από τυχοδιώχτες και κακούργους υπάρχει ακόμα γύρω από διάφορες μονάδες, που αποκαλούν τον εαυτό τους μαχνοβικό και προσπαθούν να πλησιάσουν στο ΓκουλιάΙ-Πόλιε: εκεί δεν υπάρχει πειθαρχία, δεν έχουν υποχρέωση να παλέψουν έντιμα ενάντια στους εχθρούς του εργαζόμενου λαού, και έτσι είναι ένας επίγειος παράδεισος για τους δειλούς και τους τεμπέληδες.
Αλλά μετά την απομάκρυνση του Μάχνο από τη στρατιωτική δραστη­ριότητα, ο μαχνοβισμός θα κατασταλθεί με σταθερό χέρι. Η τάξη που πρέπει να υπάρχει στο στρατό εγκαθιδρύεται όχι από ανεξάρτητες συμμορίες αλλά από τα Πανουκρανικά και Πανρωσικά Συνέδρια των Αντιπροσώπων των Εργατών, των Αγροτών και των Αντρών του Κόκκι­νου Στρατού. Οι αποφάσεις αυτών των συνεδρίων είναι ιερός νόμος για μας. Μας έχουν καλέσει να επιβάλουμε αυτό το νόμο. Συντάγματα, ταξιαρχίες, μεραρχίες, υπηρετούν όχι τον εαυτό τους αλλά την εργα­τική τάξη και την εργαζόμενη αγροτιά. Στον κόκκινο μαχητή έχει δοθεί
ένα όπλο για να υπερασπίσει τον εργαζόμενο λαό από τους εκμεταλ­λευτές, τους γαιοχτήμονες και τους καπιταλιστές, χωρίς διάκριση γλώσσας, έθνους, ράτσας ή φυλής.
Τα διεφθαρμένα συντάγματα που δεν υπακούουν σε στρατιωτικές διαταγές, που μετακινούνται χωρίς διαταγή από την τοποθεσία που τους έχει καθοριστεί, που καταφεύγουν στη βία ενάντια στον ειρηνικό πληθυσμό, που διαλύουν θεσμούς που έχουν δημιουργηθεί από τη σοβιετική εξουσία και αρπάζουν βαγόνια και ατμομηχανές με την έν­οπλη βία, καταπιέζοντας τους εργάτες σιδηροδρόμων -όλα αυτά τα εξαχρειωμένα, τα διεφθαρμένα και τα εγκληματικά συντάγματα θα σβηστούν από το πρόσωπο της γης, και οι διοικητές τους θα είναι οι πρώτοι που θα τιμωρηθούν.
Η εργατική τάξη και η αγροτιά χρειάζονται μια ολοκληρωτική, απο­φασιστική και γρήγορη νίκη ενάντια στο στρατό των Λευκοφρουρών, των γαιοχτημόνων και των καπιταλιστών. Κι αυτή τη νίκη θα μας την δοσουν τα καλά οργανωμένα, ταχτικά κόκκινα συντάγματα, που είναι ενωμένα με μια σιδερένια εσωτερική πειθαρχία και έτοιμα να παλέψουν και να πεθάνουν με αφιλοκέρδεια για την ευτυχία του εργαζόμενου λαού.
Με την υποστήριξη όλων των συνειδητών εργατών και των τίμιων εργαζόμενων αγροτών θα δημιουργήσουμε έναν τέτιο στρατό.

Κάτω οι τυχοδιώχτες και οι πλιατσικολόγοι!
Κάτω οι δειλοί και οι δολοφόνοι!
Κάτω οι γκριγκοριεβικοί και οι μαχνοβικοί!
Ζήτω ο έντιμος Κόκκινος Στρατός των Εργατών και των Αγροτών!



4.ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΝΟΤΙΟ ΜΕΤΩΠΟ
Μια έκθεση στην Ολομέλεια του σοβιέτ των εργατών,
των Κοζάκων και των αγροτών αντιπροσώπων
του Χάρκοβου, 14 Ιούνη 1919 (περίληψη)

Το Χάρκοβο Βρίσκεται σε Άμεσο Κίνδυνο

Είμαι υποχρεωμένος να αποσύρω τη δήλωση που έκανα στους αντι­προσώπους του Τύπου πριν από λίγες μέρες, όταν είπα ότι το Χάρκοβο δεν κινδυνεύει από στρατιωτική άποψη.
Πρέπει τώρα να κάνω μια σοβαρή διόρθωση σ' αυτή τη δήλωση. Η κατάσταση είναι πολύ πιο ανησυχητική από ό,τι είχα υποθέσει, βασιζό­μενος στις πληροφορίες που υπήρχαν τότε. Αυτό που λέω, δεν μπορεί, βέβαια, να ερμηνευτεί σαν η έκφραση μιας διάθεσης πανικού, ή να παρθεί σαν μια βάση για πανικόβλητα αισθήματα ή συμπεράσματα.
Στη στρατιωτική σφαίρα πρέπει να διατηρούμε μια πολιτική ειλικρί­νειας, γιατί η στρατιωτική μας δύναμη εξαρτάται στο βαθμό των τριών τετάρτων σε κάθε συγκεκριμένη περίπτωση και στο βαθμό των τεσσά­ρων τετάρτων στην κλίμακα της ιστορίας σαν όλο, από την ενέργεια, τη συνειδητοποίηση και τη δραστηριότητα των καλύτερων, των πιο προ­χωρημένων στοιχείων της εργατικής τάξης.

Το κίνημα του Μάχνο

Ο στρατός που δρα στο Μέτωπο του Ντόνετς ξεκίνησε σαν μια αν­τάρτικη δύναμη. Υποβλήθηκε σε μια σημαντική αναδιοργάνωση, και αυτό έδοσε πολύ αξιόλογα και θετικά αποτελέσματα.
Αυτός ο στρατός προωθήθηκε στο Λεκανοπέδιο του Ντόνετς με ένα σχεδιασμένο και συστηματικό τρόπο. Στη διάρκεια, όμως, της περα­σμένης βδομάδας παρουσιάστηκε στο στρατό αυτό μια οξύτατη αλλα­γή, μια υποτροπή, μια επανεμφάνιση των προηγούμενων ασθενειών που είχαν ξεπεραστεί ενμέρει μόνο.
Τα αποσπάσματα του Μάχνο έδειξαν καθαρά ότι είταν ανίκανα να υπερασπίσουν τους πιο σημαντικούς τομείς του Νότιου Μετώπου. Με την πρώτη πίεση του εχθρού, άφησαν ακάλυπτη τη δεξιά πλευρά του στρατού που βρισκόταν ακριβώς ανάμεσα στο Χάρκοβο και στις δυνά­μεις του Ντενίκιν. Αλλά το κύριο ζήτημα, που είχε οδυνηρές συνέπειες, είταν ο μαχνοβισμός.
Φανταστείτε δύο στρατούς πλάι πλάι. Στον έναν από αυτούς, ο στρα­τιώτης καλείται να παλέψει στο όνομα μεγάλων ιδεών, και οι διαταγές εκτελούνται: στον άλλο, δεν απαιτείται τίποτε από το στρατιώτη -του λένε, ο,τιδήποτε πάρεις είναι δικό σου. Ο δεύτερος αυτός στρατός είναι του Μάχνο. Οι γραμμές αυτού του στρατού είναι γεμάτες από αμαθή και καθυστερημένα στοιχεία για τα οποία οι αρχές του μαχνοβι-σμού είναι πολύτιμες.
Η φήμη της γης του Γκουλιάι-Πόλιε, όπου τίποτε δεν απαιτούνταν από το στρατιώτη και δεν υπήρχε πειθαρχία, απλωνόταν προς όλες τις κατευθύνσεις. Αλλά τώρα έχει έρθει η σοβαρότητα: ανάμεσα στα απο­σπάσματα του Μάχνο, ανάμεσα στο πιο συνειδητό τμήμα των εργατών και των αγροτών έχει αρχίσει μια σημαντική στροφή.
Έχουμε αξιόπιστες πληροφορίες ότι τις τελευταίες λίγες μέρες έχει υψωθεί μια κραυγή διαμαρτυρίας ανάμεσα στους μαχνοβικούς, ενάν­τια στο χάος και τις αχρειότητες που τους οδηγούσαν σε έναν απερί­γραπτο πανικό και στην προδοτική εγκατάλειψη του μετώπου.
Ήδη ζητούν να περάσουν σ' ένα καθεστώς τακτικών δυνάμεων. Δεν είχαμε καλά-καλά κατορθώσει να συντρίψουμε τη συμμορία του Γκριγκόριεφ όταν το Γκουλιάι-Πόλιε ανακοίνωσε τη σύγκληση ενός συνεδρίου πέντε ουγιέζντ, που έθετε σαν καθήκον του την ανατροπή της υπάρχουσας εξουσίας των εργατών και των αγροτών. Ο Μάχνο αποκήρυξε τη διοίκηση του και άρχισε να οργανώνει έναν ανεξάρτητο αντάρτικο στρατό.
Αυτά τα πειράματα γίνονταν στο μέτωπο ενάντια στον Ντενίκιν, σε μια περιοχή που μόλις είχε τρανταχτεί από την ανταρσία του Γκριγκό­ριεφ, σε μια περιοχή που είταν σαν ένοπλο στρατόπεδο, και η κεντρική διοίκηση ανακοίνωσε ότι το συνέδριο της 15 Ιούνη δε θα επιτρεπόταν.
Όταν αυτή η διαταγή συνοδεύτηκε από μια συγκέντρωση στρατευ­μάτων που πάλευαν ενάντια στον Ντενίκιν, έτοιμα να στρέψουν τα όπλα τους ενάντια στον Μάχνο, ο τελευταίος έστειλε ένα τηλεγρά­φημα όπου έλεγε ότι είταν επαναστάτης και ότι θα παρέδιδε την ταξι­αρχία του, ή τη μεραρχία του, σε οποιονδήποτε διορίζαμε να την ανα­λάβει.
Αλλά ο μαχνοβισμός δεν έχει διαλυθεί με τη διάλυση του Μάχνο: έχει τις ρίζες του στις ανεκπαίδευτες μάζες.

Η Πάλη ενάντια στο Μαχνοβισμό

Τα πιο αμαθή και πιο διεφθαρμένα στοιχεία είδαν την ευκαιρία για ένα αμόκ φυγής. Αυτή είταν η χαραχτηριστική διάθεση των κουλάκων λαφυραγωγών. '
Γυρνώντας στα μέτρα που πάρθηκαν, για το ξερίζωμα του μαχνοβι-σμού, στις γραμμές του στρατού και στην επανεγκαθίδρυση της μαχη­τικής του ικανότητας, πρέπει να αναφερθεί ότι δύο δρόμοι οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα: η οργανωμένη ιδεολογική επίδραση και η αυστηρή τιμωρία των μη υγιών στοιχείων.
Πρέπει να χρησιμοποιούμε ανελέητα μέτρα όχι μόνο ενάντια στον ταξικό μας εχθρό αλλά και ανάμεσα μας, ενάντια σε όλους εκείνους που εμποδίζουν τον ιστορικό δρόμο της εργατικής τάξης. Η τωρινή στιγμή είναι πολύ κρίσιμη για να επιτρέψουμε οποιαδήποτε ταλάντευ­ση.
Εργάτες του Χάρκοβου, Ενωθείτε!
Ενώ Πριν από μια βδομάδα μπορούσαν να υπάρχουν διαφωνίες για την επιστράτευση, τώρα η ώρα αυτή έχει περάσει. Αν η επιστράτευση δεν πηγαίνει αρκετά καλά στο Χάρκοβο, επειδή ένα μέρος της εργατικής τάξης εδώ δεν είναι του Ίδιου ταξικού, ηθικού και πολιτικού επιπέδου με τους εργάτες της Μόσχας και της Πετρού­πολης, η εργατική τάξη όλης της χώρας μπορεί να κάνει έκκληση στους εργάτες του Χάρκοβου - «Ενωθείτε!»...

Χάρκοβο - μια Οχυρωμένη Περιοχή

Σύντροφοι! Φτάνουμε τώρα στην ανάγκη να εφαρμόσουμε στο Χάρ­κοβο τα ίδια μέτρα που πάρθηκαν τον καιρό της επίθεσης του Κολτσάκ στη Σαμάρα, στο Καζάν, και στο Σιμπίρσκ . Έχει έρθει η ώρα να μετα­τρέψουμε το Χάρκοβο σε μια οχυρωμένη περιοχή που θα παλέψει ενάντια στην προέλαση των Λευκοφρουρών, ανεξάρτητα από το αν η στρατιά της πρώτης γραμμής κρατήσει ή όχι το μέτωπο.
Η κατάσταση στο μέτωπο έγινε ασταθής σαν αποτέλεσμα της κατάρ­ρευσης μερικών μάχιμων μονάδων, που για την επανεγκαθίδρυση της μαχητικής τους ικανότητας έχουν ήδη παρθεί μέτρα. Μαζί με αυτό πρέπει να μεταμορφώσουμε το Χάρκοβο σε ένα φρούριο με μια ισχυρή εργατική φρουρά και μια μόνο συγκεντροποιημένη, στρατιωτική διοί­κηση.
Η επιστράτευση που θα γίνει στο Χάρκοβο θα είναι κάτω από τη δική μας επιτήρηση, με την έννοια ότι θα ελέγξουμε για το πόσο πραγματικά απαραίτητοι είναι εκείνοι οι σοβιετικοί υπάλληλοι που έχουν αφεθεί στα προηγούμενα πόστα τους και θα φροντίσουμε όλοι οι υπόλοιποι να πάρουν τα όπλα.
Την ίδια στιγμή, θα παλέψουμε με όλη μας τη δύναμη να επαναφέ­ρουμε τις μάχιμες αυτές μονάδες στην κανονική τους κατάσταση και να αντικαταστήσουμε τα κουρασμένα και αποσυνθεμένα συντάγματα με άλλα που είναι πιο σταθερά και αξιόπιστα.
Στον τομέα του μετώπου που, προηγούμενα, κρατούσαν οι μαχνοβι-κοί έχουμε ήδη κατορθώσει να αντικαταστήσουμε τους φυγάδες αν­τάρτες του Μάχνο με τακτικό στρατό.

Όλοι στα Όπλα!

Σ' ότι αφορά το Χάρκοβο πρέπει να πάρουμε μια αποφασιστική θέση. Το Χάρκοβο θα μεταμορφωθεί σε ένα φρούριο πολιορκημένο από τον εχθρό. Θα εγκαθιδρύσουμε ένα αυστηρό επαναστατικό καθεστώς στο Χάρκοβο.
-Όλοι στα όπλα!
Όλα τα έντιμα και συνειδητά στοιχεία του προλεταριάτου του Χάρ-κοβου θα τραβηχτούν αμέσως σε'μια δραστήρια πάλη στα χαρακώματα του φρουρίου. Οι εργάτες, οι υπάλληλοι και όλοι οι έντιμοι αντίπαλοι της γυμνής αντίδρασης που προχωράει ενάντια μας θα επιστρατευ­τούν, θα εκπαιδευτούν και θα οπλιστούν για μια αποφασιστική μάχη μέχρι θανάτου.
Με σιδερένιο χέρι θα αντιμετωπίσουμε τους τυχοδιώχτες και τους λιποτάχτες, και θα αναγκάσουμε την μπουρζουαζία να αναλάβει, τη δουλιά του σκαψίματος των χαρακωμάτων και της οχύρωσης.
Μπροστά σε όλο το οργανωμένο προλεταριάτο του Χάρκοβου δια­κηρύσσουμε ανοιχτά και άμεσα ότι ένας φοβερός κίνδυνος, οι συμμο­ρίες του Ντενίκιν, απειλούν το Κόκκινο Σοβιετικό Χάρκοβο, αλλά με τον ίδιο ξεκάθαρο και συγκεκριμένο τρόπο διακηρύσσουμε σταθερά ότι δεν πρόκειται να παραδόσουμε ποτέ το Χάρκοβο. Αυτός είναι ο όρκος μας μπροστά σ' ολόκληρη την εργατική τάξη του Χάρκοβου.
Με τα στήθια των καλύτερων, των πιο έντιμων γιων της εργατικής τάξης θα δημιουργήσουμε έναν άθραυστο σιδερένιο θώρακα που ο Ντενίκιν δε θα μπορέσει ποτέ να διαπεράσει.

5.ΞΑΝΑ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ

Οι αποτυχίες μας στο Μέτωπο του Ντόνετς έχουν αυξηθεί. Δεν έχουμε διωχτεί μόνο από το Λεκανοπέδιο του Ντόνετς αλλά και από τα γειτονικά ουγιέζντ των επαρχιών του Χάρκοβου και του Εκατερίνοσ-λαβ, και το ίδιο το Χάρκοβο, η πρωτεύουσα της Ανατολικής Ουκρανίας έχει χαθεί. Αυτό είναι ένα σοβαρό χτύπημα, και θα έχει βαριές επιπτώ­σεις, διαμέσου της Ουκρανίας, σ' όλη τη Σοβιετική Ρωσία. Το Χάρκοβο είναι μια μεγάλη, πλούσια βιομηχανική εργατούπολη. Ακόμα και το προσωρινό χάσιμο του Χάρκοβου δίνει ένα μεγάλο πλεονέχτημα στον εχθρό και κάνει μεγάλη ζημιά στην επανάσταση.
Αυτό που συνέβαινε μέχρι τώρα είταν ότι οι ήττες δημιουργούσαν ανάμεσα μας όχι κατάθλιψη, αλλά, αντίθετα, μια εντατικοποίηση της ενεργητικότητας που είχε σαν αποτέλεσμα ένα νέο προχώρημα. Δεν μπορεί να υπάρξει αμφιβολία ότι αυτό θα συμβεί κι αυτή τη φορά. Είναι με αυτό τον τρόπο που μια νέα, επαναστατική τάξη διαφέρει από μια παρακμάζουσα, παλιά τάξη. Για την τσαρική μοναρχία, οι στρατιωτικές ήττες σήμαιναν καταστροφή: για την επαναστατική εργατική τάξη είναι παρορμήσεις, που διεγείρουν την ενεργητικότητα της.
Τώρα έχει έρθει η σειρά της Ουκρανίας. Γιατί το χάσιμο του Χάρκο­βου είναι, πρώτα και πάνω από όλα, ένα χτύπημα στην Ουκρανία, και ένα μάθημα για την Ουκρανία -ακριβώς όπως το χάσιμο της Σαμάρα, του Σιμπίρσκ και του Καζάν, πέρυσι, είταν ένα σκληρό αλλά σωτήριο μάθημα για τη Μεγαλο-Ρωσία. Όχι μόνο η ουκρανική αγροτιά αλλά και η ουκρανική εργατική τάξη, μέχρι τελευταία, έχουν αποτύχει να εχτι-μήσουν την πλήρη έχταση του στρατιωτικού κινδύνου που απειλεί το Ανατολικό, δηλαδή το πιο σημαντικό, μισό τμήμα της Ουκρανίας. Τα αισθήματα που επικρατούσαν ανάμεσα στις εργαζόμενες μάζες του ουκρανικού Νότου εμπόδισαν την κινητοποίηση και το σωστό σχηματι­σμό οπλισμένων δυνάμεων. Αυτά τα αισθήματα είχαν μια αιτία, που πρέπει να κατανοηθεί.
Ακούμε να λέγεται συχνά: «Στην Ουκρανία οι κουλάκοι είναι δυνατοί, και γι'αυτό υπάρχουν όλες αυτές οι συμμορίες...». Υπάρχει, βέβαια, μια αλήθεια σε αυτό. Δεν είναι μικρός ο ρόλος που παίζουν οι κουλάκοΓ στην Ουκρανία. Αλλά η άμεση πορεία της επανάστασης εξαρτάται από το ποιος θα οδηγήσει τους μεσαίους αγρότες -η εργατική τάξη ή οι κουλάκοι; Κατά συνέπεια, πρέπει να εξηγήσουμε το γιατί οι κουλάκοι έχουν κερδίσει την υπεροχή πάνω στην ουκρανική αγροτιά. Είναι αυτό ένα μόνιμο φαινόμενο, ή είναι μόνο προσωρινό;
Η Ουκρανία έχει την εμπειρία ενός μεγάλου αριθμού καθεστώτων στη διάρκεια των δύο τελευταίων χρόνων. Μετά την ανατροπή της τσαρικής μοναρχίας, εγκαθιδρύθηκε το καθεστώς του Κερένσκι, που στην Ουκρανία πήρε τη μορφή της Ράντα9 του Κίεβου. Αυτό ανατρά­πηκε από τη σοβιετική εξουσία. Μετά, με τη βοήθεια των γερμανικών όπλων, ξαναγύρισε η Ράντα. Το καθεστώς της γερμανικής κατοχής φόρεσε τη μάσκα της μικροαστικής ψευτοδημοκρατίας.
Μετά, οι Γερμανοί, ξεφορτώθηκαν τα δημοκρατικά σκουπίδια και τοποθέτησαν τον ευγενή τους επιστάτη, τον Χέτμαν Σκοροπάντσκι. Μετά, η γερμανική επανάσταση, που είχε την άμεση αντανάκλαση της, στην Ουκρανία, γκρέμισε το καθεστώς του Σκοροπάντσκι. Για ένα διά­στημα στην εξουσία είταν οι πετλιουρικοί. Όπως το περιμέναμε, το καθεστώς του Πετλιούρα υποστηρίχτηκε από την εισβολή των Αγγλο-γάλλων, των Ελληνορουμάνων και των Αραβονέγρων. Μετά, η σοβι­ετική εξουσία ανάτρεψε τους πετλιουρικούς. Ο ουκρανός αγρότης τα έζησε όλα αυτά. Παθητικά ή ενεργητικά, αντιστάθηκε, στη δ ιάρκεια των δύο αυτών χρόνων, σε επτά διαδοχικά καθεστώτα. Δεν είναι εκπλη-χτικό αν άρχισε να φαίνεται στον αγρότη ότι δεν είχε ανάγκη από κανένα καθεστώς: ζούσε εκεί στο ουγιαζντ του στο Ζολοτονόσα ή στο Μάριουπολ, και εκεί θα εξακολουθούσε να ζει. Η κρατική εξουσία, οποιαδήποτε μορφή κι αν έπαιρνε, απαιτούσε ο αγρότης να προμη­θεύει σιτηρά για τις πόλεις και στράτευε τους γιους του. Από αυτό και η αντίθεση του αγρότη σε οποιαδήποτε κρατική εξουσία, που πρόσφερε το έδαφος για αναρχικές τάσεις. Είταν αυτά τα αισθήματα που γέννη­σαν τον Γκριγκόριεφ και τον γκριγκοριεβισμό, τον Μάχνο και το μαχνο-βισμό, και μια συλλογή από Ζελιονις, Στρο'υκ, Σκίλιας και άλλες Αναρχο-αριστερές - Σοσιαλ-επαναστατικές ή καθαρά πογκρομιστικού
χρώματος συμμορίες. Βέβαια, μόλις οι «αντικρατικοί», του αναρχο-συμμορίτικου τύπου άπλωσαν κάπως τα φτερά τους, αμέσως προχώ­ρησαν για να κάνουν τόση ζημιά στον αγρότη όση είχε πιθανόν κάνει στον καιρό του ο τσαρισμός, που τον λεηλατούσε και τον καταπίεζε με τον πιο συστηματικό τρόπο. Στο μεταξύ, όμως, του φαινόταν ότι οι μαχνοβικές συμμορίες του πρόσφεραν κάποια τοπική άμυνα ενάντια στις επιθέσεις των γαιοχτημόνων. Στην πραγματικότητα, δεν συν­έβαινε κάτι τέτιο. Παντοδύναμοι όταν επρόκειτο για πλιάτσικο, οι μα-χνοβικοί αποδείχνονταν ανήμποροι ενάντια στις ταχτικές μονάδες. Όταν το ιππικό του Σκούρο κατέλαβε τα ουγιέζντ του Τάγκανρογκ και του Μάριουπολ, ο ουκρανός μουζίκος άρχισε να καταλαβαίνει ότι το ζήτημα αυτό της κρατικής εξουσίας δεν είταν τόσο απλό. Βέβαια, η σοβιετική εξουσία ζητάει από τον αγρότη να δείξει έναν ορισμένο αυτοπεριορισμό και νά κάνει σημαντικές θυσίες. Αλλά κάτω από οποι­αδήποτε άλλη αρχή τα πράγματα θα είναι δέκα φορές χειρότερα για την αγροτιά από ό,τι κάτω από τη σοβιετική εξουσία. Αυτή είναι η απλή αλήθεια που τώρα σφυρηλατείται στη συνείδηση των ουκρανικών χω­ριών με το σφυρί της ήττας.
Ένα παράλληλο προτσές αναπτύσσεται στα κεφάλια των Ουκρανών εργατών.
Για μια σειρά ιστορικούς λόγους, ο οπορτουνιστικός, μικροαστικός σοσιαλισμός έχει στο Νότο της χώρας μας πολύ μεγαλύτερη επιρροή στους ανώτερους κύκλους της εργατικής τάξης από ό,τι έχει στο Βορ­ρά. Αυτή η κατάσταση περιόρισε από την αρχή κιόλας την έκταση της προλεταριακής επανάστασης στην Ουκρανία. Όταν οι Γερμανοί σύν­τριψαν τα ουκρανικά σοβιέτ, τα πιο επαναστατικά στοιχεία της εργατι­κής τάξης άφησαν την Ουκρανία, και στη συνέχεια πάλεψαν στο Κουμ-πάν, στην επαρχία Τερέκ, στις στέπες του Αστραχάν, στο Ντον, και πιο πριν στο Τσαρίτσιν, στο Νοβοχόπερσκ και στο Βόρονετζ. Κάτω από τα καθεστώτα της Ράντα, του Σκοροπάντσκι και του Πετλιούρα οι μενσε-βίκοι και οι δεξιοί σοσιαλεπαναστάτες εμφανίστηκαν σαν η νόμιμη «αντιπολίτευση» στο όνομα της εργατικής τάξης, και έκαναν ό,τι μπο­ρούσαν για να μολύνουν τη συνείδηση των εργατών με το δηλητήριο της μικρότητας και της καιροσκοπίας. Χρησιμοποίησαν κάθε δυσκολία που αντιμετώπιζε η σοβιετική εξουσία, κάθε στρατιωτική αποτυχία -την εισβολή των Γερμανών όπως και την εισβολή της Αντάντ- για να αποστερήσουν τις εργαζόμενες μάζες της Ουκρανίας από τις ελπίδες και τις προσδοκίες τους. Λόγω της μεγάλης καθυστέρησης του ουκρα­νικού προλεταριάτου, αυτή τους η δουλιά δεν μπορούσε να παραμείνει χωρίς αποτέλεσμα. Μέχρι τελευταία οι μενσεβίκοι και οι σοσιαλεπα­ναστάτες έπαιζαν, με τον τρόπο τους, ένα σημαντικό ρόλο στο εργα­τικό κίνημα στην Ουκρανία, ιδιαίτερα στα συνδικάτα. Στους κύκλους των συνδικάτων στο Χάρκοβο είταν οι μενσεβίκοι και οι συνεταίροι τους που έδιναν τον τόνο. Φυσικά, η σημαία του μενσεβικισμού συχνά χρησίμευε σαν κάλυμμα της απλής άγνοιας και των ενστίκτων αυτο­συντήρησης ή της πορωμένης στενοκεφαλιάς, σαν αυτή του ουκρανού αγρότη που περιγράφεται παραπάνω: «Μας έχουν δόσει όλων των ειδών τα καθεστώτα. Μπορούμε να περάσουμε και χωρίς κανένα καθε­στώς». Ή ακόμα πιο απλά: «Πάντα, κάποιος μας δίνει διαταγές». Στη διάρκεια των ηττών μας στο Λεκανοπέδιο του Ντόνετς οι μενσεβίκοι του Χάρκοβου έκαναν μια καταστροφική προπαγάνδα με στόχο να σπάσουν τη δύναμη θέλησης των εργατών. Στα λόγια αναγνώριζαν την ανάγκη για επιστράτευση, αλλά έβαζαν τέτιους όρους που αν κανείς πίστευε αυτά που έλεγαν έπρεπε να πει στον εαυτό του: «Εντάξει, αν έτσι έχουν τα πράγματα, εγώ δεν πρόκειται να χύσω το αίμα μου». Οι ηγέτες του συνδικαλιστικού κινήματος του Χάρκοβου, ακομπανιάροντας τους λόγους των μενσεβίκων, είχαν αγκαζαριστεί σε ξεδιάντροπες διαπραγματεύσεις για το πότε και κάτω από ποιους όρους θα συμφω­νούσαν να μελετήσουν την ανάγκη να αναλάβουν την προετοιμασία για κάποιου είδους επιστράτευση...
Το χτύπημα του Ντενίκιν χρησίμευσε σαν ένα σκληρό μάθημα και σ' αυτή την περίπτωση. Ο Ντενίκιν μαθαίνει τώρα στο καθυστερημένο, μισομικροαστικό τμήμα του ουκρανικού προλεταριάτου ότι δεν μπορεί κανείς να ζει χωρίς ένα «καθεστώς»: αν εξαφανιστεί το σοβιετικό κα­θεστώς, τη θέση του αυτόματα, θα την πάρει το καθεστώς των Λευκο-φρουρών.
Η απώλεια του Χάρκοβου είναι μια βαριά απώλεια. Αλλά αν οδηγήσει στην πλήρη διάλυση των μικροαστικών συμβιβαστικών αυταπατών και των αισθημάτων αυτοσυντήρησης του ουκρανικού προλεταριάτου, πρέπει να πούμε ότι δεν κοστίζει πολύ ακριβά.
Η στροφή έχει ήδη, σ' ένα σημαντικό βαθμό, γίνει. Η επιστράτευση των ουκρανών εργατών προχωράει με ουσιαστική επιτυχία. Σε πολλά μέρη της Ουκρανίας οι αγρότες οι ίδιοι έχουν απαιτήσει να επιστρα­τευθούν, στην ίδια βάση με τους εργάτες, για να αντισταθούν στο ζυγό των γαιοχτημόνων που προελαύνουν από την Ανατολή. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι η επιστράτευση των 19χρονων που έχει προκηρυ­χτεί από την ουκρανική σοβιετική εξουσία θα δόσει τα προσδοκόμενα αποτελέσματα.
Η στροφή που έχει γίνει στα πνεύματα, που πρέπει να έχει, και ήδη έχει, τα αποτελέσματα της σε ολόκληρο το σοβιετικό μηχανισμό της Ουκρανίας, δεν είναι καθόλου μικρότερης σημασίας. Σ' αυτόν το μηχα­νισμό υπήρχε, συνέχεια, πολύ μεγάλο χάος από την πρώτη περίοδο της επανάστασης. Μια στροφή προς την σοβιετική τάξη, επιμέλεια, υπολο­γισμό και πειθαρχία, που είχε σιγά σιγά προετοιμαστεί, τώρα, κάτω από την επίδραση των σοβαρών μας δοκιμασιών, έρχεται απότομα. Οι ου-κρανοί αγρότες και εργάτες καταλαβαίνουν τώρα ότι είναι συχνά πιο δύσκολο νά κρατήσεις εκείνο που έχεις κερδίσει, από το να το κερδί­σεις στην αρχή, και απαιτούν οι αντιπρόσωποι τους σε όλους τους σοβιετικούς θεσμούς να δείχνουν αυστηρή επιμέλεια μέσα στα πλαίσια του σοβιετικού συγκεντρωτισμού.
Η αποσύνθεση του κινήματος των ουκρανών ανταρτών άφησε ένα πολύ σοβαρό ρήγμα στο Νότιο Μέτωπο. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι, συγκεντρώνοντας τις δυνάμεις της, η Ουκρανία, στις ερχόμενες βδομάδες, όχι μόνο θα κλείσει αυτό το ρήγμα, αλλά κι ότι, πλάτη με πλάτη με τη σοβιετική Μεγαλο-Ρωσία, θα συντρίψει τους ντενικινικούς λευκοφρουρούς και θα τους ξαποστείλει βίαια πίσω στον Καύκασο.

18 Ιούνη του 1919 «Βι Πούτι», Νο 56

6.Ο ΜΑΧΝΟ ΚΑΙ ΑΛΛΟΙ

Σύμφωνα με μια έκθεση, ο Μάχνο πυροβόλησε τον λεγόμενο «ατα-μάνο» Γκριγκόριεφ όταν συναντήθηκαν. Κι αυτό γιατί ο Γκριγκόριεφ δρούσε σε συννενόηση με τους αντεπαναστάτες -όχι μόνο με τους πετλιουρικους αλλά και με τους ντενικινικούς. Αυτή η έκθεοη'δεν έχει ακόμα επιβεβαιωθεί: οι πιο φανταστικές φήμες διαδίδονται από τις αντάρτικες ομάδες και τις συμμορίες, και αυτό που λένε πρέπει να ελέγχεται δέκα φορές πριν να γίνεται πιστευτό.
Ας υποθέσουμε, ωστόσο, ότι αυτή η έκθεση έχει επιβεβαιωθεί. Τι σημαίνει;
Ο Μάχνο πείστηκε ότι ο Γκριγκόριεφ δεν είταν παρά ένας βρώμικος, πληρωμένος αντεπαναστάτης ληστής, και έτσι ο Μάχνο αποφάσισε να καθαρίσει τον Γκριγκόριεφ. Κανείς τίμιος άνθρωπος δε θα θελήσει να διαφωνήσει ή να εκφράσει τη λύπη του γι' αυτό το ζήτημα: μετά την εκτέλεση του Γκριγκόριεφ οι αχρείοι στον κόσμο μένουν κατά ένα λιγότεροι, και αυτό είναι όλο. Εντάξει, αλλά τι γίνεται με τον ίδιο τον Μάχνο, θα ρωτήσουν πολλοί άνθρωποι. Σκοπεύει να κάνει τίποτε παραπέρα;
Για έναν ορισμένο χρόνο, ο Γκριγκόριεφ σύρθηκε στην επανάσταση των εργατών και των αγροτών κολυμπώντας με το ρεύμα. Μετά βγήκε ενάντια στην επανάσταση, γιατί είταν απρόθυμος να υποκύψει στην πειθαρχία της Ουκρανίας των Εργατών και των Αγροτών. Ο Γκριγκό-ριεφ οδήγησε τη συμμορία του ενάντια στον Κόκκινο Στρατό. Τότε, όμως, αποκαλύφτηκε η πλήρης ανικανότητα του. Ο Γκριγκόριεφ νική­θηκε στη μάχη και η συμμορία του διαλύθηκε -ένα μέρος της παραδό­θηκε και ενα μέρος της βρήκε καταφύγιο στα δάση. Όταν είδε πόσο αβοήθητος είταν, ο Γκριγκόριεφ άρχισε να ψάχνει κάποιον για να ακουμπήσει πάνω του, κάποιον για να ενωθεί μαζί του, για να γίνει έτσι πιό δυνατός. Στην Ουκρανία, όμως, όπως σε ολόκληρη τη Ρωσία, υπάρχουν τώρα μόνο δύο δυνάμεις: από τη μια μεριά, η επαναστατική οργάνωση των εργατών και των αγροτών, που τους ενώνει η σοβιετική εξουσία, και, από την άλλη, η οργάνωση των γαιοχτημόνων - μπουρζου-άδων με επικεφαλής τους Κολτσάκ και Ντενίκιν. Όποιος διστάζει ανά­μεσα στα δύο αυτά στρατόπεδα είναι ασήμαντος και ανίσχυρος. Έχον­τας σπάσει με το σοβιετικό στρατόπεδο, ο Γκριγκόριεφ, αναπόφευχτα άρχισε να αναζητάει δεσμούς με το στρατόπεδο του Ντενίκιν.
Αυτό τρόμαξε τον Μάχνο. Δε θέλει να ενωθεί με τους αντεπαναστά­τες, αλλά, όπως ο Γκριγκόριεφ, ο Μάχνο έχει επίσης σπάσει με το στρατόπεδο της επανάστασης. Αποσπάστηκε από τις γραμμές του Κόκκινου Στρατού, παραβίασε την πειθαρχία του, του έκανε ανυπολό­γιστη ζημιά, και τώρα έχει καταπιαστεί με το να χτίσει κάποιου είδους δική του δύναμη.
Αυτό δείχνει απλά πως ο Μάχνο δεν ξέρει να προσθέσει το δύο στο δύο. Αν καταλάβαινε τον ολέθριο κίνδυνο του γκριγκοριεβισμού, θα έπρεπε επίσης να καταλαβαίνει την θανάσιμη φύση του μαχνοβισμού. Γιατί αυτά δεν είναι παρά διαφορετικά σκαλιά σε μία και την ίδια σκάλα, που οδηγεί κάτω στην άβυσσο.
Ανάμεσα στους αντάρτες αταμάνους και μπάτκος υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων: υπάρχουν ληστές, κατεργάρηδες, αργυρώνη­τοι καριερίστες, αλλά υπάρχουν και έντιμοι άνθρωποι που είναι ανίκα­νοι να προσθέσουν το δύο στο δύο.
Ο Γκριγκόριεφ, έκανε ζημιά στον Κόκκινο Στρατό από καριερισμό, πλεονεξία και δωροληψία. Είναι πολύ πιθανό ο Μάχνο να μην έχει διαπράξει όλα αυτά τα αμαρτήματα, αλλά κι αυτός έχει κάνει τρομερή ζημιά στον Κόκκινο Στρατό, γιατί έδρασε σύμφωνα με το ψεύτικο αναρχο-αντάρτικο πρόγραμμα. Και ο μαχνοβισμός είναι ακόμα και σή­μερα ένα δηλητήριο που έχει προσβάλει καθυστερημένες μονάδες του ουκρανικού στρατού. Σκοτώνοντας τον Γκριγκόριεφ, ο Μάχνο έχει, ίσως, καθησυχάσει τη συνείδηση του, αλλά, μ' αυτό, δεν έχει εξιλεωθεί για τα εγκλήματα του ενάντια στην Ουκρανία των Εργατών και των Αγροτών. Αν ο Μάχνο και οι άλλοι αντάρτες θέλουν πραγματικά να αφήσουν το δρόμο του γκριγκοριεβισμού, να αναγεννηθούν και να αναλάβουν την υπεράσπιση της επανάστασης, δεν υπάρχει παρά ένας μόνε δρόμος -να δηλώσουν ανοιχτά ότι αποκηρύσσουν, μια για πάντα, την οποδιοργάνωση, τον αταμανισμό και το πείσμα, και να θέσουν τις δυνάμεις τους, σαν πειθαρχημένοι στρατιώτες, ολοκληρωτικά και από­λυτα στη διάθεση της εξουσίας των εργατών και αγροτών στην Ουκρα­νία.

4 Αυγούστου 1919 Σταθμός Λούμπνι «Βι Πούτι», Νο 75

7.ΓΙΑΤΙ ΠΕΡΑΣΕ Ο ΜΑΧΝΟ ΜΕ ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΣΟΒΙΕΤΙΚΗΣ ΕΞΟΥΣΙΑΣ;

Ο Μάχνο πρόσφερε τις υπηρεσίες του στο επιτελείο του Κόκκινου Στρατού συμμετέχοντας στον κοινό αγώνα ενάντια Βράγκελ.
Αυτό το γεγονός προκάλεσε έκπληξη σε πολλούς ανθρώπους.
Πραγματικά, ο στρατός του Μάχνο διεξήγαγε για πολύν καιρό μια ακούραστη και σκληρή μάχη ενάντια στον Κόκκινο Στρατό των εργατών και των αγροτών: οι μαχνοβικοί διέσπασαν τις γραμμές μας, κατάστρε­ψαν σιδηροτροχιές, έκοψαν τηλεγραφόξυλα, έβαλαν φωτιά στις απο­θήκες, ανατίναξαν γέφυρες, εκτροχίασαν τρένα και κρέμασαν κομ­μουνιστές. Φυσικά, η σοβιετική εξουσία δεν παρέλειψε με κανέναν τρόπο να δόσει την απάντηση της σε όλα αυτά. Ο στρατός του Μάχνο καταδιώχθηκε ανελέητα και δέχτηκε ένα σκληρό χτύπημα. Ο ίδιος ο Μάχνο, προφανώς, τραυματίστηκε, πάνω από μια φορά, και ακόμα δεν έχει αναρώσει από τα τραύματα του.
Πώς έγινε και ο Μάχνο έκανε ξαφνικά αυτή τη στροφή; Είναι αποδε­κτό για μας να κάνουμε μια συμφωνία με τους μαχνοβικούς; Δε θα είταν επικίνδυνο;
Για να απαντήσουμε στα ερωτήματα αυτά πρέπει να κατανοήσουμε καλά το τι είταν το κίνημα του Μάχνο, ποιες είταν οι ρίζες και ποιες οι αιτίες του;
Η πολιτική ανάπτυξη της Ουκρανίας καθυστέρησε σε σχέση με εκείνη της Μεγαλο-Ρωσίας. Η επανάσταση της Ουκρανίας διακόπηκε από τη γερμανική εισβολή. Η διαδοχή των καθεστώτων που επακολού-θησε, εισήγαγε μια τρομακτική πολιτική σύγχυση τόσο στην πόλη όσο και στην ύπαιθρο και εξασθένισε το κεντρικό προτσές της σοβιετικής επανάστασης, δηλαδή την ενοποίηση των εργατών ενάντια στους εκ­μεταλλευτές, των φτωχών ενάντια στους πλούσιους, των φτωχών αγροτών ενάντια στους κουλάκους.
Η σύγχυση που προκαλούνταν από τη διαδοχή των καθεστώτων στην Ουκρανία είχε ιδιαίτερα σοβαρές συνέπειες στην ύπαιθρο. Οι πλατιές μάζες των. εργατών γης φοβούνταν να απλώσουν χέρι στη γη και στα εργαλεία της καλλιέργειας της, για να μην μιλήσουμε για την εξουσία, επειδή έβλεπαν πόσο συχνά η μια κυβέρνηση διαδεχόταν την άλλη. Οι φτωχοί χωρικοί δεν τολμούσαν να εμπιστευτούν την επανάσταση, από το φόβο ότι τελικά οι γαιοχτήμονες θα θριάμβευαν και θα τους τιμω­ρούσαν ανελέητα. Έτσι, τα εκατομμύρια των χωρικών κρύβονταν πίσω από τους κουλάκους βλέποντας τους σαν ενδιάμεσους ανάμεσα στους ίδιους και στις πρώην κυρίαρχες τάξεις. Οι μάζες της Ουκρανίας πήραν μέρος στην επανάσταση μόνο στο βαθμό που τις άφησαν οι κουλάκοι -ή οι «κουρκούλοι», όπως τους έλεγαν στα ουκρανικά.
Δε χρειάζεται να πούμε ότι οι κουλάκοι επωφελήθηκαν από τις ευ­καιρίες που τους πρόσφερε αυτή η κατάσταση. Οι «κουρκούλοι» κατέ­λαβαν τα καλύτερα κομμάτια της γης που κατείχαν πριν οι γαιοχτήμο­νες και τα καλύτερα εργαλεία, και εξοπλίστηκαν καλά. Με αυτό τον τρόπο, ο ουκρανός κουλάκος είχε σφίξει τον κλοιό γύρω από την ύπαιθρο της Ουκρανίας.
Φυσικά, ο κουλάκος δεν ήθελε να ξαναγυρίσει ο γαιοχτήμονας, αφού είχε, καταρχήν, καταλάβει ο ίδιος τα καλύτερα κομμάτια της γης των γαιοχτημόνων. Όμως φοβόταν ακόμα περισσότερο την εξουσία των εργατών και των φτωχών χωρικών. Η επιστροφή του γαιοχτήμονα απει­λούσε τον κουλάκο με την απώλεια ενός μέρους του νέου πλούτου του, αλλά η εγκαθίδρυση της εξουσίας της εργατικής τάξης τον απειλούσε με την απώλεια όλων των προνομίων του. Γι' αυτό, οι κουλάκοι παρό­τρυναν τους χωρικούς να πολεμήσουν ενάντια στο Σκοροπάντσκι και τον Ντενίκιν αλλά μόλις η εργατική τάξη πήρε την εξουσία, οι κουλάκοι είταν πρόθυμοι να ενωθούν όχι μόνο με τον Βράγκελ αλλά και με τον ίδιο το διάβολο με το σκοπό να εξασφαλίσουν την κυριαρχία τους στην ύπαιθρο.
Εκμεταλλευόμενος την καθυστέρηση των κατώτερων αγροτικών κοινωνικών ομάδων, την έλλειψη εμπιστοσύνης τους στην επανάστα­ση, ο κουλάκος έγινε η ηγεσία της υπαίθρου και την αντιπαράθεσε στην πόλη. Φαινόταν ότι όλη η μάζα της αγροτιάς είχε πλήρη ομοφωνία στην εχθρότητα της απέναντι στο προλεταριάτο και το Κομμουνιστικό Κόμ­μα. Όλα τα μικροαστικά κόμματα των κουλάκων στην Ουκρανία δημι-,ουργήθηκαν πάνω σ' αυτή τη βάση.
Σ' αυτή τη βάση αναπτύχθηκαν και το κίνημα του Πετλιούρα και το κίνημα του Μάχνο. Ο Πετλιούρα θεωρεί τον εαυτό του αρχηγό κρά­τους, έχει σχέσεις, με τον Πάπα της Ρώμης και με τους γάλλους μασώ-νους, ενώ ο Μάχνο θεωρεί τον εαυτό του αναρχικό. Αλλά και οι δύο προσπαθούν να κερδίσουν την υποστήριξη μιας ενωμένης υπαίθρου, καλώντας την σε εξέγερση ενάντια στο πρωτοπόρο προλεταριάτο. Οι κουλάκοι ένωσαν επίσης την ύπαιθρο. Έτσι, και το κίνημα του Πετλι­ούρα και το κίνημα του Μάχνο στηρίχθηκαν αποκλειστικά στα ανώτερα στρώματα των αγροτικών περιοχών. Ο Πετλιούρα το έκανε συνειδητά -ο Μάχνο χωρίς να το σκεφθεί.
Αλλά τους τελευταίους μήνες έγινε μια τρομερή αλλαγή στη ζωή της ουκρανικής υπαίθρου. Η αγροτιά της Ουκρανίας, δηλαδή, το φτωχό κατώτερο στρώμα της, ήρθε πιο κοντά στην επανάσταση και απόχτησε εμπιστοσύνη σ' αυτήν. Από την εμπειρία τεσσάρων σχεδόν χρόνων πείστηκε ότι, παρόλο που πολλά καθεστώτα ήρθαν κι έφυγαν από την Ουκρανία, η σοβιετική εξουσία ξαναγύριζε, κάθε φορά πιο καλά οργα νωμένη και πιο δυνατή από πριν.
Οι φτωχοί χωρικοί κατάλαβαν ότι ο «κουρκούλος» έκλεβε από την επανάσταση για να βάλει στην τσέπη του, και ζητούσαν το μερίδιο τους. Η Οχτωβριανή Επανάσταση έβρισκε το δρόμο της στην ουκρανική ύπαιθρο με μια καθυστέρηση που ξεπερνούσε τα δύο χρόνια. Οι ταχύ­τατα αναπτυσσόμενες και ενιοχυόμενες επιτροπές Φτωχών Χωρικών σημαίνουν την επαναστατική οργάνωση εκείνου του τμήματος της ουκρανικής αγροτιάς που διάκειται φιλικά προς τον εργάτη της πόλης και εχθρικά προς τους κουλάκους. Ενώ προηγούμενα το κίνημα για την ανεξαρτησία της Ουκρανίας, το κίνημα του Πετλιούρα, κλπ, φαινόταν, να έχει την υποστήριξη όλης της υπαίθρου, τώρα, που η ύπαιθρος διασπάστηκε σε δύο στρατόπεδα, έγινε σαφές ότι ο Πετλιούρα είταν ο στρατιωτικός ηγέτης των κουλάκων στη μάχη τους ενάντια στους φτω­χούς αγρότες και τους εργάτες της πόλης.
Η οριζόντια διάσπαση της ουκρανικής υπαίθρου δημιούργησε μια καινούργια και πολύ δύσκολη κατάσταση για τους οπαδούς του Μάχνο. Ο εμφύλιος πόλεμος πήρε πολύ οξείες μορφές στην ύπαιθρο της Ου­κρανίας. Ο κουλάκος είναι οπλισμένος και δε θέλει να δόσει πίσω, χωρίς μάχη, τη γη που έκλεψε και τα εργαλεία που κατάσχεσε. Όμως, και ο φτωχός αγρότης ζητάει επίσης το μερίδιο του, με το όπλο στο χέρι.
Στις δυνάμεις του Μάχνο συμπεριλαμβάνονται αγρότες όλων των κατηγοριών: «κουρκούλοι», μεσαίοι χωρικοί και φτωχοί χωρικοί. Όσο η ύπαιθρος διατηρούσε την ενότητα της κάτω από την ηγεσία των κου-λάκων, οι δυνάμεις του Μάχνο κινούνταν ελεύθερα από το ένα μέρος στο άλλο, συναντώντας υποστήριξη και συμπάθεια: Αλλά, τώρα, κάθε μεγάλο χωριό.της Ουκρανίας έχει χωριστεί σε δύο στρατόπεδα. Πρέπει να κάνει κανείς την επιλογή του ανάμεσα σ' αυτά τα στρατόπεδα-πρέ­πει να είναι κανείς είτε με τους κουλάκους είτε με τους φτωχούς. Οι κουλάκοι, όπως δείχνει το παράδειγμα του Πετλιούρα, βοηθούν με όλες τους τις δυνάμεις τόσο τον Βράγκελ όσο και τους πολωνούς ευγενείς, αλλά και οι φτωχοί αγρότες γίνονται τώρα το σταθερό στή­ριγμα της σοβιετικής εξουσίας.
Οι οπαδοί του Μάχνο δεν αισθάνονται άνετα στην ύπαιθρο της Ου­κρανίας. Προσπάθησαν ακόμα να εγκαταλείψουν την Ουκρανία και να περάσουν στην περιοχή του Ντον. Αλλά δεν βγήκε τίποτε από αυτό, γιατί το Ντον, έχοντας διδαχθεί από την πικρή πείρα 3 χρόνων, δεν έχει καμιά επιθυμία να υποστηρίξει μια εξέγερση ενάντια στη σοβιετική εξουσία. Τελικά, μέσα στον ίδιο το στρατό του Μάχνο η διάσπαση ανάμεσα στους φτωχούς αγρότες και τους «κουρκούλους» έφερε κά­ποιο αποτέλεσμα. Αντιμέτωποι με την ανάγκη να κάνουν άμεσα την επιλογή τους ανάμεσα στους κουλάκους, τον Πετλιούρα, τους πολω­νούς ευγενείς" και τον Βράγκελ, από τη μια μεριά, και τους φτωχούς αγρότες, τους εργάτες, τους κομμουνιστές και τη σοβιετική εξουσία, από την άλλη, η πλειοψηφία των οπαδών του Μάχνο αποφάσισε να περάσει με το μέρος του Κόκκινου Στρατού.
Εμείς, φυσικά, δεν μπορούμε παρά να καλωσορίσουμε το γεγονός ότι οι οπαδοί του Μάχνο δε θέλουν πια να πολεμούν ενάντια μας, αλλά μαζί μας ενάντια στον Βράγκελ. Αλλά η ειρήνη μας με τους οπαδούς του Μάχνο σίγουρα δεν πρέπει να έχει προσωρινό χαραχτήρα. Η εργατική τάξη της Ουκρανίας δεν πρέπει ποτέ, και ιδιαίτερα σε συνθήκες τρομε­ρού στρατιωτικού κινδύνου, να επιτρέψει σε μεμονωμένες μονάδες να πολεμούν άλλοτε στις γραμμές μας και άλλοτε να μας χτυπούν πισώ-πλατα. Εξαπολύοντας τον πόλεμο ενάντια στους εκμεταλλευτές όλου του κόσμου, ο Κόκκινος Στρατός των εργατών και των αγροτών λέει:
«Όποιος δεν είναι μαζί μου είναι ενάντια μου, και όποιος είναι μαζί μου πρέπει να μείνει στις γραμμές μου και να μην τις εγκαταλείψει μέχρι το τέλος».
Οι οπαδοί του Μάχνο και οι συμπαθούντες τους πρέπει να βγάλουν όλα τα συμπεράσματα τους από την προηγούμενη εμπειρία και πάνω απ' όλα είναι αναγκαίο οι ίδιοι οι οπαδοί του Μάχνο να ξεκαθαρίσουν τις γραμμές τους από τα κουλάκικα ληστρικό στοιχεία πολλά από τα οποία έχουν παραμείνει από την παλιά εποχή. Επιπλέον, οι οπαδοί του Μά­χνο, που μέχρι τώρα ε'ιταν απομονωμένοι, πρέπει στο εξής να εξοικει­ωθούν με όλες τις δραστηριότητες της σοβιετικής εξουσίας, με τα καθήκοντα και τους στόχους της, με τη δομή και το πνεύμα του Κόκκι­νου Στρατού. Μόνο έτσι θα κάνουμε αληθινούς φίλους μας τους καλύ­τερους οπαδούς του Μάχνο. Τελικά, δεν είναι ανάγκη να εξογκώνουμε τις δυνάμεις του Μάχνο, όπως κάνουν οι φιλισταίσι. Στην πραγματικό­τητα, οι οπαδοί του Μάχνο αποτελούν έναν πολύ μικρό στρατό. Αλλά η εργατική τάξη, στην πάλη της ενάντια σε αναρίθμητους εχθρούς θε­ωρεί πολύτιμη Και την παραμικρή βοήθεια. Αυτό που απαιτείται είναι ο σύμμαχος που προσφέρει αυτή τη βοήθεια να είναι ένας αληθινά τίμιος και αξιόπιστος σύμμαχος.
10 του Οχτώβρη 1920 Σλαβιάνσκ


8.ΠΩΣ ΕΙΝΑΙ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΣ Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΤΟΥ ΜΑΧΝΟ;

Όπως είναι γνωστό, οι οπαδοί του Μάχνο δεν αναγνωρίζουν τους κανόνες του Κόκκινου Στρατού και έχουν δημιουργήσει τη δική τους οργάνωση, που υποτίθεται βασίζεται στις «ελεύθερες» αναρχικές αρ­χές. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον και μεγάλη σημασία, όχι μόνο για κάθε στρατιώτη του Κόκκινου Στρατού αλλά και για κάθε εργάτη και συνει­δητό χωρικό να μάθει με τι μοιάζουν πραχτικά αυτές οι «ελεύθερες» αναρχικές αρχές.
Μας είναι τώρα δυνατό να τις γνωρίσουμε από κοντά. Το Επαναστα­τικό Πολεμικό Συμβούλιο του Νότιου Μετώπου έστειλε κάποιους υπεύθυνους εργάτες στο αρχηγείο του στρατού του Μάχνο, και όταν εξοικειώθηκαν με ό,τι συνέβαινε εκεί, έκαναν μια λεπτομερή αναφορά στο επιτελείο του Μετώπου. Παραθέτουμε τα πιο σημαντικά κομμάτια αυτής της αναφοράς.
Καταρχήν -δηλαδή στα λόγια- η οργάνωση των στρατευμάτων του Μάχνο βασίζεται στη δυνατότητα εκλογής των διοικητών, στην εθε­λοντική υπηρεσία όλων των μαχητών, και στην αυστηρότερη «αυτοπει­θαρχία». Ας εξετάσουμε αυτές τις αρχές μία προς μία.
1. Η αρχή της εκλογής υπάρχει μόνο στα λόγια, δηλαδή, σαν μια εξωτερική τελετουργία. Οι διοικητές επιλέγονται από τον ίδιο τον Μά­χνο και τους στενότερους συνεργάτες του. Στην πραγματικότητα, οι διοικητές (από το επίπεδο της διμοιρίας μέχρι το επίπεδο του συντά­γματος) παρουσιάζονται στις μονάδες τους για να εγκριθούν. Αλλά αυτό είναι ένας κενός τύπος. Αν υπάρχει καμιά διαφωνία την τελευταία λέξη την έχει ο ανώτερος διοικητής, που στην πραγματικότητα, διορί­ζει όποιον θεωρεί ο ίδιος αναγκαίο. Σ' αυτό πρέπει να προσθέσουμε ότι τα ηγετικά στελέχη είναι πολύ λίγα, και έτσι είναι φυσικό να αποδέχον­ται τους διοικητές που τους δίνει ο Μάχνο.
2. Η εθελοντική αρχή. Ο Μάχνο δεν κάνει καμιά γενική επιστράτευση ούτε θα μπορούσε να κάνει, γιατί δε διαθέτει κανένα μηχανισμό, αλλά οι αντάρτες που κατατάσσονται στο στρατό του δεν είναι καθόλου «ελεύθεροι» να φύγουν. Οποιοσδήποτε εγκαταλείπει εκούσια το στρατό θεωρείται προδότης και αντιμετωπίζει την*απειλή να ταχτοποι­ήσει τους λογαριασμούς αυτούς με αντάλλαγμα τη ζωή του, ιδιαίτερα αν καταταγεί στις γραμμές του Κόκκινου Στρατού. Συνεπώς, οι «εθε­λοντές» αισθάνονται ότι έχουν πιαστεί σε σιδερένιο, δόκανο και δελ-μπορούν να ξεφύγουν από την παγίδα.
Σ' αυτό πρέπει να προστεθεί ότι ο στρατός περιλαμβάνει κάποιους μη-εθελοντές, για παράδειγμα, μια χορωδία μουσικών της Εσθονίας, το ιατρικό προσωπικό και άλλους, που πιάστηκαν αιχμάλωτοι και κάνουν τις αγγαρείες.
3. Όσο για την αναρχική «αυτοπειθαρχία» είναι σαν την «εκλογή» και το «εθελοντικό», και ίσως τα ξεπερνούν σε ό,τι αφορά τις βίαιες μορ­φές που μπορεί να πάρει. Σύμφωνα με την αναρχική θεωρία, η αυτο­πειθαρχία πρέπει να διατηρείται από τους ίδιους τους αντάρτες χωρίς κανένα εξαναγκασμό από τους ανώτερους. Αλλά δεν υπάρχει ζήτημα να ισχύσει αυτό για το στρατό. Οι διοικητές, ιδιαίτερα οι ανώτεροι, έχουν, στην πραγματικότητα, απεριόριστες εξουσίες. Αρκεί να αναφέ­ρουμε ότι το έθιμο του ξυλοδαρμού, του «τσουγκρίσματος» (όπως κατ' ευφημισμόν αναφέρεται στη γλώσσα της ελευθερίας και της αδελφο­σύνης) είναι πολύ διαδομένο. Η εχτέλεοη χωρίς δίκη και «επί τόπου» γίνεται σε μεγάλη έχταση, -όχι μόνο στη μάχη αλλά και σε ειρηνικές καταστάσεις. Οι μέθοδες του ξυλοδαρμού και της «επιτόπου» εκτέλε­ση χρησιμοποιούνται από τον ίδιο τον πατερούλη Μάχνο.
Οι διοικητές έχουν βαρκάρηδες και οδηγούς, που είναι υπεύθυνοι για την συντήρηση των αλόγων των διοικητών καθώς και των εξοπλι­σμών τους. Κάθε διοικητής έχει 5 ή 6 άλογα, τα καλύτερα που υπάρχουν καθώς και άμαξες και «τασάνκι»10·
Για την προστασία του, ο Μάχνο είχε ένα «Μαύρο Ουλαμό», όπου, όπως .έλεγαν οι οπαδοί του, η πειθαρχία είναι «διαβολική».
Η έδρα του Μάχνο φρουρείται από ένα ισχυρό απόσπασμα 5 έως 7 φρουρών. Οι ξένοι δεν επιτρέπεται να πλησιάσουν τον Μάχνο χωρίς να αφοπλιστούν.Έχει τη δική του Τσεκά (μυστική αστυνομία) που ονομάζεται «αντι-κατοσκοπεία».
Ο στρατός έχει χρυσό, διαμάντια και άλλα κοσμήματα, γούνες αξίας και άλλα ρούχα ακριβά, που όλα σχεδόν τα έχουν στην κατοχή τους οι διοικητές.
Με αυτό τον τρόπο εφαρμόζονται στην πράξη οι αναρχικές αρχές. Ένας στρατός δεν μπορεί φυσικά να οικοδομηθεί πάνω σε αρχές ελευ­θερίας και ανεξαρτησίας για τον καθένα, όπως για παράδειγμα μια φιλολογική λέσχη. Αλλά είναι εντελώς προφανές ότι στον ταχτικό μας Κόκκινο Στρατό υπάρχει ασύγκριτα μεγαλύτερη ελευθερία και μεγα­λύτερος σεβασμός της προσωπικότητας του στρατιώτη του Κόκκινου Στρατού, απ' ό,τι επικρατεί στον «αναρχικό» στρατό του Μάχνο.
Λίγο καιρό πριν, όταν ένας υπεύθυνος και άξιος σύντροφος στο στρατό μας, ενώ βρισκόταν σε νευρική υπερδιέγερση, χαστούκισε έναν στρατιώτη του Κόκκινου Στρατού, αυτός ο άξιος σύντροφος, που είχε υπεύθυνο πόστο, συνελήφθηκε αμέσως, απομακρύνθηκε και τι­μωρήθηκε. Στο μεταξύ, στο στρατό του Μάχνο, τα χαστούκια θεωρούν­ται μέσα «αυτοπειθαρχίας».
Κάθε άνδρας του Κόκκινου Στρατού πρέπει να έχει συνείδηση των πραγματικών μεθόδων που χρησιμοποιεί η οργάνωση του Μάχνο: τότε θα εχτιμήσει ακόμα περισσότερο το καθεστώς του Κόκκινου Στρατού μας, που γίνεται όλο και πιο συνειδητό γεμίζοντας κομμουνιστικό πνεύμα, και όπου η ελεύθερη αφοσίωση στο καθήκον αντικαθιστά όλο και πιο πολύ τον καταναγκασμό και τη διαφθορά.

15 του Οχτώβρη 1920

Σημειώσεις
1. Το κίνημα του Μάχνο είταν ένα αντάρτικο κίνημα μέσα στην αγροτιά της Ουκρανίας. Το 1918, στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής της Ουκρανίας, ο Μάχνο διεξήγαγε έναν ανταρτοπόλεμο ενάντια στους Γερμανούς και την κυ­βέρνηση του Σκοροπάντσκι. Με την είσοδο του Κόκκινου Στρατού στην Ουκρα­νία, ο Μάχνο πέρασε με το μέρος του, αλλά αμέσως μετά, βασιζόμενος στα κουλάκικα στοιχεία της περιοχής Γκουλιάι Πόλιε, της λεγόμενης Αναρχικής Δημοκρατίας που ήθελε να εγκαθιδρύσει, προχώρησε σε μια ανταρσία ενάντια στη σοβιετική εξουσία. Στη μεγάλη επίθεση που επιχείρησε ο Ντενίκιν το Μάη του 1919 ενάντια στον Κόκκινο Στρατό και τη σοβιετική εξουσία ο Μάχνο κρα­τούσε τη δεξιά πτέρυγα του Μετώπου του Κόκκινου Στρατού. Με τις πρώτες επιθέσεις η «ταξιαρχία» του Μάχνο το έβαλε στα πόδια, αφήνοντας εκτεθειμένα τα πλάγια του Κόκκινου Στρατού. Ακολουθώντας τα χνάρια του Γκριγκόριεφ, ο Μάχνο πέρασε με το μέρος του Ντενίκιν, κάνοντας μεγάλη ζημιά με την τυχοδιωχτική πολιτική του ενάντια στον Κόκκινο Στρατό. Μια νέα προσπάθεια που έγινε το φθινόπωρο του 1920, και όπου ο Μάχνο με όλες του τις δυνάμεις πέρασε με το μέρος του Κόκκινου Στρατού στην πάλη ενάντια στον Βράγκελ (που διαδέχτηκε τον Ντενίκιν), δεν είχε συνέχεια. Ο Μάχνο και η ληστοσυμμορ'ια του ξανάρχισαν τις επιθέσεις τους ενάντια στον Κόκκινο Στρατό και τη σοβι­ετική εξουσία. Μέσα σ' αυτά τα ζικ ζακ ο Μάχνο και η συμμορία του τσακίστηκε από τον Κόκκινο Στρατό. Το κίνημα του Μάχνο αποσυντέθηκε και διαλύθηκε οριστικά το 1921 με την εισαγωγή από την σοβιετική εξουσία της ΝέαςΌικονο-μικής Πολιτικής, (σελ. 17).
2. Στην τότε Ρωσία το ουγιέζντ είταν μια ενδιάμεση διοικητική μονάδα ανά­μεσα στην Γκουμπέρνια (Κυβερνείο), όπως λέγονταν τα διάφορα διαμερίσματα της χώρας και το Βολόστπου συγκέντρωνε μια μικρή ομάδα από χωριά, (σελ. 18).
3. Η ανταρσία του Γκριγκόριεφ άρχισε το Μάη του 1919. Παλιός οπαδός του Πτελιούρα, ο Γκριγκόριεφ ενώθηκε με τον Κόκκινο Στρατό τον Γενάρη του 1919 μαζί με όλες του τις δυνάμεις και πάλεψε μαζί του ενάντια στον Πετλιούρα. Τον καιρό της ανταρσίας του, οι αντάρτικες δυνάμεις του Γκριγκόριεφ περιλάμβα­ναν, σύμφωνα με μια αναφορά του Αντόνοφ-Οβσένκοπρος τον Τρότσκι, 15.000 άνδρες, 40 κανόνια, 10 τεθωρακισμένα, 10.000 βλήματα και 6 εκατομ. σφαίρες. Ο Γκριγκόριεφ είχε πάρει αυτά τα πολεμοφόδια από αυστριακές, γερμανικές, ελληνικές και ρουμάνικες δυνάμεις που είχε αιχμαλωτίσει στο Νικολάγιεφ και την Οδησό. Όταν ο Γκριγκόριεφ πήρε εντολή να μετακινήσει την ταξιαρχία προς την Μπεσαράμπια ενάντια στους Ρουμάνους, αρνήθηκε να υπάκουσε και στις 7 του Μάη εξεγέρθηκε ενάντια στη σοβιετική εξουσία, και άρχισε να αναζη­τάει δεσμούς με το στρατό του Ντεν'ικιν. Στο τέλος του Μάη, δηλαδή μέσα σε ένα μήνα, ο Γκριγκόριεφ είχε συντριβεί από τον Κόκκινο Στρατό (σελ. 19).
4. Ο Συμεών Πετλιούρα είταν ο κύριος ηγέτης των εθνικιστών στην Ουκρανία και ο αρχιτέκτονας της εγκαθίδρυσης της αντιδραστικής Κεντρικής Ράντας (δες σημ. 9) που στο όνομα της αυτονομίας της Ουκρανίας προσπάθησε να την αποσπάσει από τη σοβιετική Ρωσία. Μετά το Πρώτο Πάνου κρανικό Συνέδριο των Σοβιέτ, που ανακήρυξε την Ουκρανία σε Σοβιετική Δημοκρατία και την αναγνώ­ριση της από το Συμβούλιο των Λαϊκών Επιτρόπων της ΣΟΣΔΡ, ο Πετλιούρα και η Κεντρική Ράντα συμμάχησαν με τους γερμανούς ιμπεριαλιστές. Στη συνέχεια, ο Πετλιούρα συγκρότησε το Διευθυντήριο των Ουκρανικών Δυνάμεων, ένα σώμα αντεπαναστατών, που κάτω από τ.ς διαταγές του Ντενίκιν πολέμησε για την ανατροπή της σοβιετικής εξουσίας. Μετά την συντριβή των ιμπεριαλιστών κατάφυγε στο Παρίσι, όπου και δολοφονήθηκε το 1926 (σελ. 20).
5. «Βι Πούτι» («Στο Δρόμο») είταν ο τίτλος της εφημερίδας που έκδιδε ο Λεόν Τρότσκι μέσα στο θωρακισμένο τρένο με το οποίο διάτρεχε όλα τα μέτωπα του εμφυλίου πολέμου», (σελ. 21).
6. Ο Κολτσάκ, πρώην ναύαρχος του τσάρου, ηγούνταν στις δυνάμεις του Ανατολικού Μετώπου. Οι ιμπεριαλιστές της Αντάντ του παραχώρησαν ένα πα­κτωλό από χρήμα και εφόδια στην πάλη του ενάντια στους Μπολσεβίκους. Συγκέντρωσε τεράστιες δυνάμεις και τον Μάρτη του 1919 εξαπόλυσε την πιο σκληρή επίθεση ενάντια στον Κόκκινο Στρατό. Έσπασε το Μέτωπο στο Νότιο τμήμα του και άρχισε να προελαύνει προς το Βόλγα. Η επικίνδυνη αυτή κατά­σταση συγκέντρωσε την πλήρη προσοχή του Μπολσεβίκικου Κόμματος και της μάζας των εργατών και των αγροτών της χώρας. Μεταφέρθηκαν αμέσως εν­ισχύσεις από άλλα μέτωπα και η επιστράτευση τράβηξε χιλιάδες κομμουνιστές που 'κατατάγηκαν στις τάξεις του Κόκκινου Στρατού για να αποκρούσουν τον θανάσιμο αυτόν κίνδυνο. Η αντεπίθεση είταν χωρίς προηγούμενο. Οι 150.000 άνδρες του Κολτσάκ τράπηκαν σε άταχτη υποχώρηση σε όλο το μήκος του Ανατολικού Μετώπου. Ο ίδιος ο Κολτσάκ πιάστηκε στο Ιρκούτσκ και εκτελέ­στηκε από τους μπολσεβίκους (σελ. 22).
7. Σε οχτώ χιλιάδες βέρστια, δηλαδή σε 8,5 χιλιάδες χιλιόμετρα εκτεινόταν το μέτωπο του εμφυλίου πολέμου όπου είταν υποχρεωμένος να μάχεται ο νεοϊ-δρυμένος Κόκκινος Στρατός ενάντια στην παγκόσμια αντεπανάσταση. Το Μέ­τωπο του τσαρικού Ναυάρχου Κολτσάκ κάλυπτε μια απόσταση 2.550 βέρστιά. Το Νότιο και Νοτιο-Ανατολικό Μέτωπο του στρατηγού Ντενίκιν, του Κράσνοφ του Πετλιού-ρα, και τις περισσότερες φορές και του τυχοδιώχτη Μάχνο, άρχιζε από την Κασπία και έφτανε μέχρι το Κίεβο (2.300 βέρστια). Το Δυτικό Μέτωπο του στρατηγού Γιούντενιτς, που συγκέντρωνε τις Εσθονικές, Πολωνικές, Λεττονι-κές, Φιλανδικές, κλπ, δυνάμεις άρχιζε από το Κίεβο και τέλειωνε στο Μούρμαν-σκ. Την ίδια στιγμή, ο αγγλικός και ο γαλλικός στόλος έχουν καταλάβει την Μαύρη Θάλασσα, την Κασπία και τη Βόρεια Θάλασσα και οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της Αντάντ έχουν επέμβει σε όλα τα μέτωπα με τεράστιες στρατιωτι­κές δυνάμεις και εφόδια, καθοδηγώντας τους Λευκούς ^σελ. 23).
8. Οι δυνάμεις του στρατηγού Ντενίκιν είταν το καλοκαίρι του 1919 πάνω από 150 χιλιάδες άνδρες και είχε στη διάθεση του τις ανεξάντλητες πηγές των πατρώνων του της Αντάντ και του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Τον Ιούνη του 1919 εξαπόλυσε τη μεγαλύτερη του επίθεση με στόχο την κατάληψη της Μό­σχας αφού είχε ήδη καταλάβει το Χάρκοβο κι ολόκληρο το Λεκανοπέδιο του Ντόνετς. Η αντεπίθεση του Κόκκινο υ Στρατού και το αποφασιστικό χτύπημα που έδοσε στους ντενικινικούς το σοβιετικό ιπηικό στο Βορονέζ είταν ένα είδος χαριστικής βολής. Μέσα σε λίγους μήνες, είχαν κατατροπώσει τις δυνάμεις του Ντενίκιν -στις αρχές του 1920 ο Κόκκινος Στρατός είχε φτάσει μέχρι την Κρι­μαία (σελ. 24).
9. Το Πανουκρανικό Εθνικό Συνέδριο, που έγινε τον Απρίλη του 1917, έκλεξε μια Κεντρική Ράντα (Βουλή) από μενσεβίκους και σοσιαλεπαναστάτες, στην οποία ηγούνταν οι Γκουσέβσκι, Βινισένκο και Πετλιούρα. Η Ράντα έφτασε σε μια συμφωνία με την Προσωρινή Κυβέρνηση, που παραχωρούσε αυτονομία στην Ουκρανία. Μετά την Οχτωβριανή Επανάσταση, η αντιδραστική Κεντρική Ράντα ανακήρυξε την αυτονομία της Ουκρανίας, εγκαθιδρύοντας την Ουκρανική Λαϊκή Δημοκρατία και προωθώντας μια αντεπαναστατική πολιτική ενάντια στον Κόκκινο Στρατό και τη σοβιετική εξουσία. Τον Δεκέμβρη του 1917 το Πρώτο Πανουκρανικό Συνέδριο των Σοβιέτ που συνήλθε στο Χάρκοβο διακήρυξε την ανατροπή της εξουσίας της Κεντρικής Ράντας και ανακήρυξε την Ουκρανία σε Σοβιετική Δημοκρατία. Η Ράντα αρνιόταν να επιτρέψει στα σοβιετικά στρατεύ­ματα να περάσουν διαμέσου του Ντον, ενάντια στον Καλέντιν, ενώ δεν εμπόδιζε τη συγκέντρωση δυνάμεων κρούσης των Λευκών και των Κοζάκων. Στη συν­έχεια, η Ράντα προχώρησε στον αφοπλισμό των σοβιετικών στρατευμάτων που βρίσκονταν στην Ουκρανία. Καθώς οι δυνάμεις του Κόκκινου Στρατού προχω­ρούσαν προς το Κίεβο ξεσπάει εκεί, στις 26 Γενάρη, μια εξέγερση και το Κίεβο πέρασε με το μέρος του Κόκκινου Στρατού, ανατρέποντας την κυριαρχία της αντιδραστικής Ράντας. Ο Πετλιούρα και η Ράντα, καταλαβαίνοντας πως δεν έχουν καμιά υποστήριξη μέσα στη χώρα προχώρησαν σε μια συμφωνία με τους Γερμανούς εισβολείς. Έτσι ανέλαβαν τελικά οι γερμανικές δυνάμεις την υπο­χρέωση να εκκαθαρίσουν την χώρα από τις Κόκκινες Φρουρές. Σε αντάλλαγμα, η Ράντα χορήγησε στους Γερμανούς, που αναγνώρισαν την ανεξαρτησία της Ουκρανίας, σημαντικές ποσότητες αποθεμάτων σε τρόφιμα, κλπ. (σελ. 36).
10. Το «τασάνκα» είταν ένα ελαφρύ αμάξι που το έσερναν δύο άλογα και το χρησιμοποιούσαν κυρίως οι Ουκρανοί χωρικοί. Το «τασάνκα» συνήθως μετά­φερε ένα πολυβόλο με τους δύο άνδρες που το χειρίζονταν και τον οδηγό. Η πλατιά χρήση των «τασάνκι» έδινε στον Μάχνο τη δυνατότητα ευλύγιστων συνδυασμών. Την ταχτική αυτή την αντέγραψε και ο Κόκκινος Στρατός, (σελ. 49).